Kanshebbers voor de Gouden Uil Jeugdliteratuur

Alle vijftien goed

Op 19 februari worden de vijf nominaties voor de Gouden Uil Jeugdliteratuur bekendgemaakt. Wij blikken alvast vooruit bij de - volgens de jury althans - vijftien beste.

 

Jantien Buisman
Warme taart met pindakaas
De Harmonie

Marius Mol gaat bovengronds, weg van zijn schimmelige en tochtige hol, en zet even het kneuterige bestaan van echtpaar Toon en Tootje Konijn ondersteboven. Met zijn onweerstaanbare charme en zijn royale levensstijl pakt de vreemde indringer huis en bewoners langzaam maar zeker in. Wijze en vaderlijke Jan Pad sluit zich bij het trio aan. Een aangekondigde schaatswedstrijd dreigt de relatie evente verstoren. Warme taart lost een en ander op. Een geestig en spitsvondig geschreven en getekend verhaal over heimwee en warme vriendschap.

Ed Franck
Mijn zus draagt een heuvel op haar rug
Averbode

Andres doet het bizarre en ontroerende verhaal over zijn vreemde, gebochelde oudere zus. Door zijn vreemde fantasieën, zijn argeloze observaties en zijn ogenschijnlijk naïeve interpretaties heen, klinken onvoorwaardelijke affectie en loyauteit voor het buiige en vaak onvoorspelbare meisje. Verbeelding helpt, voorlopig althans, om de akelige realiteit te bezweren. Een poëtisch, suggestief en pakkend relaas met indrukwekkende surrealistische illustraties van Tom Schamp.

Zie ook boekbespreking

Harrie Geelen
Het boek van Jan
Querido

Jan is ook in dit derde prentenboek dezelfde aandoenlijke kleine denker-filosoof. Hij zat eerder al te tobben over 'niks' en wat dat mag zijn, en over een plantenleven. In zijn ambitie om een boek te schrijven zijn dit keer vooral 'gebeuren' en 'bestaan' aan de orde. Buurmeisje Ursula Timmermans heeft een compleet andere 'ars poetica' en dat zorgt voor verwarring in het denkhoofd van de jonge schrijver. Harrie Geelen schreef en schilderde een bijzonder prentenboek over de kwellingen van het schrijverschap. Alweer vertellen tekst en illustraties haast ongemerkt een ander verhaal.

Zie ook boekbespreking

Martha Heesen
Mijn zusje is een monster
Querido

Stella is tien. Haar zusje Neeltje is vijf en ronduit onmogelijk. Ze terroriseert het hele gezin, de school en de buurt met haar gestoorde gedrag. Niemand is veilig voor haar plotse aanvallen. Stella vertelt over haar slimme tactiekjes om het kleine 'monster' te bedwingen, over de voor haar soms onbegrijpelijke egards waarmee de 'moderne' en dus begrijpende ouders met Neeltje omgaan, over de schaamte ook, en over alle aandacht die het kleine kreng opeist. Tot de maat vol is. Een wrang en geladen verhaal, overtuigend en vanuit een bijzonder perspectief verteld.

Zie ook boekbespreking

Harm de Jonge
Vleugels voor Jorre
Van Goor

Een onwezenlijk, sprookjesachtig verhaal over niet te stillen verlangen. Jorre Luiten komt ter wereld met een te groot en te slim hoofd met ongewoon groene ogen. Het buurmeisje Bonnie, met haar zeeluchtje en korenblauwe ogen, wordt meteen zijn onafscheidelijk alter ego. Het boek verhaalt over de grote hunkering naar de drie V's: een onbekende Vader, de Vogelmensen op hun Vogeleiland en de kunst van het Vliegen. Mysterie en nostalgie voeren de hoofdtoon in deze epische en ook wel geestige vertelling.

Guus Kuijer
Het is fijn om er te zijn
Querido
Het geluk komt als de donder
Querido

In Voor altijd samen, amen (1999) introduceerde Guus Kuijer het ondernemende meisje Polleke, Spiek, haar loser van een vader, haar moeder die wat met de meester had, het Marokkaanse vriendje Mimoen en de grootouders, bakens van rust op het platteland. In Het is fijn om er te zijn neemt Kuijer de draad weer op. Spiek zit nog steeds berooid en dakloos aan de drugs, en blijkt, tot Pollekes ontgoocheling, helemaal niet zo'n getalenteerde dichter te zijn. Hij wil wel afkicken op voorwaarde dat Polleke meegaat. En dat doet ze ook. In Het geluk komt als de donder krijgt Polleke er een Mexicaanse vriendin bij, legt boezemvriendin Caro het aan met Mimoen, zit Spiek zichzelf te zoeken in Nepal en vraagt Polleke zich af of ze niet beter dichteres en boerin kan worden. Alweer twee herkenbare staalkaarten van een hedendaagse samenleving met een ontwapenendeheldin die je als lezer mee ziet en voelt opgroeien.

Zie ook boekbespreking

Bart Moeyaert
Broere
Querido

Een bundeling van 31 scènes uit een kommerloze, warme kindertijd in een groot Vlaams gezin. 'De oudste, de stilste, de echtste, de verste, de liefste, de snelste en ik' vormen als een roedel jonge wolven een hecht organisme, waarbij de 'ik', de jongste, vaak als buitenstaander en observator wordt opgevoerd. In zijn eigen zuinige stijl roept Moeyaert voor één keer geen beklemmende wereld op. Argeloze luchtigheid en fijnzinnige geestigheden voeren de toon en nemen de lezer op sleeptouw naar een dorp in de jaren vijftig, naar een tijd toen geluk nog heel gewoon was.

Zie ook boekbespreking

Bart Moeyaert, Gerda Dendooven, Filip Bral
Luna van de boom
Pantalone

Een muzikaal prentenboek gebaseerd op het Slovaakse sprookje Berona. Bart Moeyaert zette het verhaal naar hand en vertelde het opnieuw in zijn eigen onmiskenbare stijl. Gerda Dendooven zorgde voor een aangepaste plastische interpretatie met paginagrote illustraties in uitbundige kleuren die de magie van het sprookje versterken. Componist Filip Bral illustreerde het geheel met een intrigerende instrumentale compositie. Muziek, woord en beeld vormen hier een indrukwekkend interdisciplinair geheel.

Zie ook boekbespreking

Karlijn Stoffels
Rattenvanger
Querido

Het thema van De rattenvanger van Hamelen is het leidmotief in deze adolescentenroman. Op een schampere, cynische toon brengt Lori (14) verslag uit over haar weinig riante bestaan: een manisch-depressieve moeder, een drukke en afwezige vader en nauwelijks vrienden onder haar leeftijdsgenoten. Ouwelijk en allenig dus, en door de omstandigheden gepantserd voor de buitenwereld, vindt ze even soelaas bij een tien jaar oudere psychologiestudent die haar, te vroeg, initieert in de liefde. Een muziekuitvoering op school van De rattenvanger haalt haar tenslotte uit het isolement. Een mooi en geloofwaardig portret.

Zie ook boekbespreking

Luc van Tolhuyzen
De watervalvogel
Davidsfonds/Infodok

Twaalfjarige Serge lijdt aan een spierziekte, en wordt voor hydroteherapie in een revalidatiecentrum aan de Belgische kust opgenomen. Cynisch brengt hij verslag uit over het gekonkel bij het personeel en de machtsstrijd tussen de jeugdige patiënten. Over de gehate ziekte ook die een gewoon jongensbestaan onmogelijk maakt. Luc van Tolhyuzen geeft in deze roman een verrassend geloofwaardig beeld van het ontdooiingsproces van de jonge Serge en van diens ontdekking van zijn ware geaardheid. De schim van James Ensor is hier nooit ver weg.

Ingrid vander Veken
Sam
Standaard Uitgeverij

In dit waar gebeurde verhaal laat Ingrid Vander Veken de Franse Marthe Roy de Montigny aan het woord. Na de plotse dood van haar vader, die op het eind van de 19de eeuw als architect werkte in het Chinese Port Arthur, verhuist ze op haar achtste met haar moeder en zusje Yvonne terug naar Parijs. Die verhuizing stelt meer dan de gebruikelijke aanpassingsproblemen. Er is ook Sam, de jonge olifant die Marthe voor haar verjaardag van haar vader cadeau kreeg. En die moet en zal mee. De Parijse Acclimatisatietuin biedt uitkomst. Een mooi verhaal over vreemd zijn in twee culturen en over een heel bijzondere vriendschap, in een verrassend frisse en sobere stijl geschreven.

Zie ook boekbespreking

Klaas Verplancke
Jot
Davidsfonds/Infodok

Voor het eerst verzon illustrator Klaas Verplancke een eigen verhaal bij zijn prenten. Met succes, zo blijkt. Jot, een kaal neuzig kereltje, piekert zich suf over een uitvinding die hem voor eeuwig beroemd moet maken. Een nieuwe muzieknoot en een onbestaande letter vallen niet in de smaak. Voor hij er erg in heeft wordt hij toch nog een echte 'schepper'. Een mooi en grappig prentenboek waarin tekst, grafische vormgeving en illustratie op originele wijze harmonisch werden geïntegreerd.

Simone van der Vlugt
Zwarte sneeuw
Lemniscaat

1845 in Nederalnds Limburg. Het gezin Mullenders is berooid na eenmislukte oogst en vertrekt naar Kerkrade om werk te vinden in de kolenmijnen. Ook Emma moet mee naar beneden om er in mensonwaardige omstandigheden steenkolen te transporteren. Voortdurend dreigt gevaar voor mijngas en voor instorting. Van der Vlugt tekent hier zonder pathos of nadrukkelijke belering een episode uit de sociale geschiedenis, waarin het geluk niet was weggelegd voor de kleine mens.

Ina van de Wijer
Witte pijn
Davidsfonds/Infodok

Tims grootvader is nog een onvervalste Inuk-indiaan die in een eskimogemeenschap in het onherbergzame noorden van Canada leeft. Hij neemt de wat landerige kleinzoon mee, weg uit het beschaafde Montreal, om hem met zijn 'roots' te confronteren. Tijdens eindeloze jachttochten door sneeuw en ijs raakt Tim onder de indruk van de taaie levenskracht van zijn grootvader en van de tradities van een volk. Een boeiende Bildungsroman en een opvallend debuut.

Annemie Leysen