De sprookjeskist van de Sint

    Pokémons, Barbies en Furby's: de verlanglijstjes stromen toe in het kasteel van Sinterklaas en hele kamers zitten dan ook volgepropt met dit soort spullen. Maar er is een kamer waar de Sint wel eens de tijd vergeet. In de boekenkamer staat namelijk zijn grote sprookjeskist. Heel zorgvuldig schrijft hij op welke kinderen hij zal verrassen met een van de prachtige sprookjesboeken, er wel op lettend dat in hun huis een vader of moeder woont die graag voorleest op de lange avonden in de donkerste wintermaand.
    Nicola, Nicolo en Nicoli van Peter Grosz ligt bovenaan op de stapel, want het sprookje zou wel eens over Sinterklaas zelf kunnen gaan, en ook heilige mannen zijn best ijdel. Nicola, een jongen die met zijn oude en arme moeder in een hut in het bos woont, zit de hele dag woorden aan elkaar te naaien. Hij borduurt hele zinnen Op lange witte lappen, maar zelden krijgt hij zijn woordkunst verkocht. Met de winter in aantocht en het gehuil van de wolven op de achtergrond neemt de vrouw een moeilijk besluit: ze stuurt haar zoon weg, naar "waar woordkunstenaars nog nodig zijn" en hij dus iets te eten kan vinden. Op zijn tocht komt Nicola terecht in een nog groter woud, waar hij de houtsnijder Nicolo ontmoet. Samen trekken ze verder, tot waar ze onder een boom de steenslijper Nicoli zien zitten. De drie besluiten vrienden te worden en bouwen een huisje, midden in het woud. Elk van de kunstenaars neemt een deel van het huishouden op zich. 's Avonds vertellen ze elkaar verhalen. De drie worden samen gelukkig oud en gaan heel erg op elkaar lijken, met hun lange witte baarden en hun lange rode jas. Het gaat hen heel goed, en toch...
    "Op een avond, toen ze bij het knappend haardvuur zaten, zei Nicola treurig: 'Ja ja.' Daarop zeiden Nicolo en Nicoli ook treurig: 'Ja ja'." Ze besluiten zich elk weer aan hun kunst te wijden en mooie dingen te gaan maken voor de kinderen op de wereld. De houtsnijder maakt schepen en locomotieven, vliegtuigen en graafmachines, de steenslijper slijpt kleine mensen en dieren. "Nicola naaide woorden aan woorden en zinnen aan zinnen vast. Daarna naaide hij er deksels op en zo ontstond boek na boek." De drie oude mannen laden al het speelgoed in grote zakken en trekken de wereld rond, naar waar de kinderen voor het raam staan en opgewonden roepen: "De Nico's komen eraan!" Zo gaat het vele jaren lang. "En als ze niet gestorven zijn en door niemand zijn tegengehouden, dan gaat het zo nog steeds." Dit tedere oudemannenverhaal van Peter Grosz werd prachtig geïllustreerd door de Italiaan Giuliano Lunelli.
Illustratie uit: De gelaarsde kat

    Uit zijn palet komt ook De gelaarsde kat, een bijzonder verfijnde prentenboekversie van het bekende sprookje van Charles Perrault. De tekeningen van Lunelli zijn sierlijk, en zijn prenten vertonen op een elegante manier diepte door de lichtinval die hij hier en daar inbouwt. Het lijkt wel of hij, zijn naam getrouw, overal kunstmaantjes heeft geplaatst om bij te lichten. Op elk detail is gelet, van de punten van de rode laarsjes van de kat tot het colbertje van de koninklijke hond en de gouden uniformen van de wachters. Prent na prent is met veel liefde tot stand gekomen.
    Heel anders van stijl is het werk van de in Duitsland werkende Russische illustrator Aljoscha Blau, die zich over het Engelse sprookje Hans en de bonenstaak heeft gebogen. Hij is duidelijk van dezelfde school als Carll Cneut, die in Vlaanderen een steile opgang maakt. Grote koppen, kleine beentjes en een wat surrealistisch aandoend decor. Blau bereikt bovendien een speciaal effect door zijn prenten te doorweven met laagjes handgemaakt, doorzichtig Nepalees papier. De tekst van het sprookje, naverteld door Peter Urbscheit, heb ik al spannender geweten. Het resultaat van deze nogal platte tekstversie is dat je als lezer minder meeleeft met het kleine arme jongetje dat tot in de hemel klimt om het goud van de reus te stelen. Je krijgt zowaar medelijden met de reuzenvrouw, die door het joch bedonderd wordt en aan het eind nog te pletter valt ook.
    Recht uit India komt het oud oosters verhaal In het duister, over vijf vrienden die in de inktzwarte nacht in het naar huis lopen tegen iets aanbotsen en die elk iets anders denken te zien. Dit kunstboekje voor jonge kinderen zit in een prachtig klein zwart doosje en is geproduceerd in een klein dorp in het zuiden van India door een groep jonge mensen die, op zoek naar werk, een uitgeverij zijn begonnen, maar die ook actief zijn in muziek en straattheater. Het boekje bestaat uit zeefdrukken op handgeschept papier dat met de hand werd genaaid en gebonden. Een origineel sinterklaasgeschenk, met wel een vervelend minpunt: het draagt een verschrikkelijke verfgeur die althans op het eerste gezicht niet gezond lijkt, en de volledig zwarte pagina's gaan af aan je handen als je erover wrijft. Maar mooi is het wel.
    Uit het oude China komt het van generatie op generatie overgeleverde verhaal De heer van de kraanvogels, opgetekend en geillustreerd door het Chinese echtpaar Kerstin en Jian Jiang Chen. Het gaat over Tian, een Chinese heilige die leefde tijdens de Qing-dynastie en die in de hemel de heer van de kraanvogels van Boeddha was, tot hij de opdracht kreeg naar de aarde terug te keren. Op de aarde wil hij de mensen op de proef stellen. Hij loopt als bedelaar rond en wordt door de rijke mensen overal weggejaagd, tot hij door de waard van een herberg wordt opgevangen en een dagelijkse portie eten krijgt. Makkelijk te raden:
hij brengt samen met zijn kraanvogels voorspoed voor de herbergier en vertrekt dan weer naar boven. Het prentenboek brengt de Chinese cultuur binnen, maar al bij al is het een moraliserend verhaal, zonder diepere lagen.

Mooier vind ik het sprookje van De nachtegaal, een van de minder bekende verhalen van Hans Christian Andersen, rijk geïllustreerd met aquarellen in het prentenboek van Kaarina Kaila. De nachtegaal, die in de paleistuin van de Chinese keizer woont, wordt ontdekt door een meisje dat in de keuken werkt. Hij wordt tot bij de keizer gebracht en brengt iedereen in vervoering met zijn prachtig gezang. Wanneer de keizer een mooi versierde mechanische nachtegaal ten geschenke krijgt, wordt de echte vogel verbannen. Hij komt echter terug, wanneer de keizer bijna is weggekwijnd omdat hij zijn gezang zo heeft gemist.
Dit mooie verhaal uit 1843 is ook te vinden in het dikke verzamelboek Alle sprookjes en vertellingen van Hans Christian Andersen, dat in de beste traditie van de grote sprookjesboeken met veel zorg werd uitgegeven. De oorspronkelijke tekst van Andersen werd geheel nieuw geredigeerd en omgeven door kleine en grote prenten van Natascha Stenvert. Een boek dat Sinterklaas alleen aan de allerbraafste kinderen geeft en dat nog veel sinterklaasfeesten zal meegaan.

Kathy Lindekens

Peter Grosz
Giuliano Lunelli
Nicola, Nicolo en Nicoli
De Vier Windstreken.
prentenboek.

Kerstin en Jian Jiang Chen
De heer van de kraanvogels
De Vier Windstreken.
prentenboek.

Hans Christian Andersen
Kaarina Kaila
De nachtegaal
Christofoor, Zeist
prentenboek.

Charles Perrault
Giuliano Lunelli
De gelaarsde kat
De Vier Windstreken.
prentenboek.