Achttien
jonge Uilen
Op
25 maart wordt de winnaar van de Gouden Uil Jeugdliteratuurprijs gelauwerd.
De longlist en de namen van de vijf genomineerde auteurs werden inmiddels
al bekendgemaakt. Hierbij vast een korte toelichting bij de - volgens de
jury althans - beste achttien Vlaamse en Nederlandse kinder- en jeugdboeken
van het voorbije jaar.
De
nominaties:
Henri
van Daele
Dikke
Idde, Lannoo
Een
evocatie van het kleurrijke bestaan in een Vlaams dorp zoals Henri van
Daele zelf en anderen het zich van niet eens zo lang geleden nog herinneren.
In het dorpscafé en de gemeenteschool van het Oost-Vlaamse Zele
zit Dikke Idde op zijn dertiende al te wachten op het moment dat ook voor
hem het echte leven zal beginnen: geld verdienen, drinken, roken en de
meisjes van nabij leren kennen. Tegelijk scherp observerend en luchtig
vertellend heeft de auteur een stuk geschiedenis van dat Vlaanderen geschreven:
hoe in zo'n dorp politiek werd bedreven, hoe de samenleving er in elkaar
zat en wat de mensen bezighield, via personages die een waarachtige indruk
maken en wier gedachten en gevoelens ook in onze tijd herkenbaar blijven.
Peter
van Gestel
Slapen
en schooieren, Fontein
In
deze verkenning van een grappige huisdierenwereld heet de kat Sheherazade,
die haar prinsessennaam alle eer bewijst, en is de kater Simon een niet
meer zo jong, kalend heerschap. Voorts zijn er nog de hond, een minder
fraai uitgevallen exemplaar, en het poesje Stientje, jong, naïef en
nieuwsgierig. Zij wonen alle vier bij "de lui", wat schimmige mensen naar
wie ze enerzijds wel opkijken maar die ze anderzijds niet altijd heel goed
begrijpen. Het kalme huisdierenbestaan beperkt zich tot slapen, eten en
eindeloos keuvelen. Stientje leert het al doende. De auteur houdt van de
dieren en heeft ze heel nauwlettend en met veel gevoel voor humor gadegeslagen.
Als vanzelfsprekend krijgen ze hier en daar menselijke trekjes, maar ze
blijven hun "lui" toch bekijken vanuit het standpunt van hond of kat.
Guus
Kuijer
Voor
altijd samen, amen, Querido
Het
meisje Polleke is elf en heeft het niet makkelijk: haar vader is verslaafd
en would-be dichter met vele vriendinnen en vele kinderen, haar moeder
heeft iets met niemand minder dan de meester, haar Marokkaanse vriendje
kan in zijn cultuur geen plaats meer vinden voor haar en haar plan om later
schrijfster te worden. Alleen bij haar grootouders buiten de stad is het
leven gewoon en vindt ze troost. Guus Kuijer is erin geslaagd dit alles
geestig te beschrijven, zonder in boodschapperigheid te vervallen. Op den
duur zijn het de kinderen die in de chaos voor orde zorgen en de grote
mensen wat fatsoen bijbrengen. Een alleszins goed gemaakt boek over groten
en kleinen die in aparte werelden leven.
Bart
Moeyaert
Het
is de liefde die we niet begrijpen, Querido
Een
roman bestaande uit drie verhalen, verteld door een jong meisje, over drie
curieuze episodes uit het leven van haar familie. Wat de personages precies
met elkaar te maken hebben en wat ze voor elkaar voelen wordt zo'n beetje
in het ongewisse gelaten. Het decor, het ritme van de verhalen, hun poëtische
verwoording en de dialogen die veel te raden overlaten maken een filmische
indruk. De vertelster belichaamt het mededogen waaraan zowat alles en iedereen
in de verhalen behoefte heeft: de moeder omdat ze in haar bitterheid geen
liefde meer overheeft voor haar kinderen, de broer Axel die kiest voor
de liefde van zijn vriend, het zusje Edie dat in een eigen wereld lijkt
opgesloten, en het leven zelf dat maar weinig geluk brengt. "Maar het kan
erger."
Toon
Tellegen
De
genezing van de krekel, Querido
In
deze roman is de krekel zwaar depressief. In één groot verhaal
dat bestaat uit 51 korte hoofdstukken maakt de lezer alle stadia van de
inzinking mee en wordt hij deelgenoot van de gevoelens die de andere
dieren koesteren voor hun zwaarbeproefde vriend. De depressie wordt op
den duur een zelfstandig personage dat in het hoofd van de krekel een eigen
leven leidt. En tegelijk blijft de olifant proberen zijn eigen logheid
en de zwaartekracht te ontstijgen. Maar natuurlijk gaat het eigenlijk over
hoe ingewikkeld en kwetsbaar de mens wel is. Om dat duidelijk te maken
is Toon Tellegen dieper dan ooit in het dierenbos binnengedrongen.
Ook
op de longlist:
Armando
Dierenpraat,
Leopold
In
elf hoofdstukken geeft de verteller de bizarre conversatie weer die hij
tijdens zijn wandelingen met evenveel dieren voert. In die absurde gesprekken
onderhoudt hij zich onder meer met een leeuw die denkt dat hij eeuwig zal
leven, een warrig paard dat kan kloklezen, een zeurderige muis en een dyslectische
beer. Geestig en origineel geschreven dierenverhalen, bijzonder geïllustreerd
door Suzanne Janssen.
Gerbrand
Bakker
Perenbomen
bloeien wit, Piramide
Een
opmerkelijk debuut. Vanuit het dubbele perspectief van de tweeling Klaas
en Kees wordt verteld hoe wat eerst een onschuldig blindemanspelletje was
later, na een verkeersongeval, harde en onherroepelijke realiteit wordt
voor de jongere broer Gerson. In een sobere stijl en met veel terughoudendheid
evoceert de auteur het verwerkingsproces van een getroffen gezin.
Dick
Bruna
Nijntje
en Nina, Mercis
Nummer
96 in de tijdloze reeks Bruna-boekjes die inmiddels de hele planeet hebben
veroverd. Het beroemde konijn maakt eindelijk kennis met haar verre bruine
vriendinnetje Nina. In al zijn eenvoud maakt dit berijmde verhaal
met de eenvoudige plaatjes meer los over racisme en vooroordelen dan vele
al te nadrukkelijke probleemromans.
Veronica
Hazelhoff
Verloren
paradijs, Querido
Flora
is gefascineerd door de mooie, smaakvolle, beschaafde omgeving van haar
boezemvriendin Angel. Ze viert kerstavond met het ideale gezin - en komt
tot ontnuchterende ontdekkingen die het bedrieglijke 'paradijs' aan het
wankelen brengen. In een zuinige, suggestieve stijl roept Hazelhoff een
web van levensechte, geheimzinnige en gecamoufleerde intriges op.
Martha
Heesen
De
vloek van Cornelia, Querido
De
verhuizing naar een oud huis zet tienjarige Stef aan het tobben. Al wat
verkeerd loopt (het plotselinge bekakte gedrag van zijn moeder, het workaholisme
van zijn vader, tal van vreemde voorvallen) schuift hij in de schoenen
van de geest van Cornelia, een de eerste bewoonsters, naar wie het huis
vernoemd is. Of die vervloekingen zich enkel in Stefs hoofd afspelen laat
Martha Heesen slim in het midden. Een origineel gegeven in een meeslepende
compositie.
Rindert
Kromhout / A.van Haeringen
Wat
staat daar?, Leopold
Een
prettig evenwicht tussen voorspelbaarheid en verrassing in dit grappig
getekende prentenboek over beginnende geletterdheid. Aap krijgt een brief
en vraagt zijn vrienden Bok, Cavia, Das en Ezel of ze de boodschap kunnen
ontcijferen. Onder aan de bladzijden staat een tweede verhaal getekend
dat de nieuwe woorden extra in de kijker zet. Een leuke en prachtig geïllustreerde
kennismaking met het lezen.
Sjoerd
Kuyper
Het
boek van Josje, Leopold
Dit
verzorgd uitgegeven en door Jan Jutte prachtig geïllustreerde boek
geeft in een mysterieuze, sprookjesachtige sfeer de cyclus van het leven
weer, met bijbehorend verdriet, rouw, liefde en geluk. De geestige dierenfiguren
zorgen voor de nodige luchtigheid. Volgens de auteur een boek tot 74+.
Benny
Lindelauf
Schuilen
in een jas, Van Goor
Een
poëtisch, realistisch en tegelijk geestig verhaal over de kleine Johannes
en zijn gevecht tegen een zware, levensbedreigende ziekte en over de angst
en de pijn die daarmee gepaard gaan. Het bezorgde meeleven van het mannelijke
(!) ouderpaar en de geestige pogingen om het leed te verzachten worden
beschreven zonder tranerige nadrukkelijkheid.
Brigitte
Minne & Carll Cneut
Heksenfee,
De
Eenhoorn
Fee
Rozemarijn baalt van het saaie, keurige en voorspelbare feeënbestaan
en kiest, tot wanhoop van haar moeder, resoluut voor een wilde heksencarrière.
Na een bezoek aan de nieuwe omgeving van haar geëmancipeerde dochter
sluit de feeënmoeder een voor beide partijen aanvaardbaar compromis.
Een geestig verhaal over generatieconflicten en over hoe die, met het nodige
gezonde verstand, kunnen worden opgelost. Met uitbundige pastelprenten
van Carll Cneut.
Magda
Ria Rapoye
De
krullenjongen, Lannoo
Debuutroman
over een West-Vlaams boerengezin tijdens de Duitse bezetting in de Eerste
Wereldoorlog. Het gebulder van de kanonnen is nooit ver weg. Toch gaat
het leven voor de kinderen zijn gewone gang en wordt er druk gespeeld en
verkend. Baby's worden geboren gen mensen gaan dood. Door een schrijnend
gebrek aan medische voorzieningen sterft ook de jonge Kobe. Een geslaagde
combinatie van historische feiten en fictie, verteld in een sobere stijl
en een authentieke sfeer.
Katharina
Smeyers
Schapenvellen
en ganzenveren, Davidsfonds/Infodok
Een
bijzonder aantrekkelijk en informatief boek over middeleeuwse manuscripten
en miniaturen, toegankelijk geschreven en verzorgd van lay-out. Tekstkadertjes
met leuke anekdotes, interessante toevoegingen en grappige tekeningen zorgen
voor de nodige luchtigheid. De overvloedige afbeeldingen geven een goed
overzicht van de evolutie van de miniatuurkunst.
Edward
van de Vendel
De
dagen van de bluegrassliefde, Querido
De
Noorse Oliver en de Nederlandse Tycho ontmoeten elkaar op een jeugdkamp
in de VS - en worden door hevige verliefdheid overrompeld. In deze roman
geeft de auteur een onverhuld relaas van een eerste homo-seksuele relatie,
met de twijfel en de onzekerheid en de allesverterende passie die de twee
jongens daarbij ondervinden, èn met de vaak hypocriete reacties
van de buitenwereld. Voetbal en countrymuziek vormen de achtergrond van
dit openhartig en goed gecomponeerde verhaal.
Kathleen
Vereecken
Kleine
Cecilia, Querido
"Een
stad ergens in Vlaanderen, 1895." Kleine Cecilia is op haar elfde nauwelijks
83 centimeter groot. Omdat er op het drukke boerenerf geen tijd en aandacht
voor haar zijn, verkoopt haar moeder haar aan de kermisgast Oscar Milano,
die haar tot een succesvolle attractie maakt. Tot ze letterlijk en ook
figuurlijk toch begint te groeien. De auteur werkte het originele gegeven
uit met een opvallende suggestieve kracht en in een beeldende, zintuiglijke
stijl.
Annemie
Leysen
Copyright
©
26 januari 2000.