Achttien jonge Uilen

Op 25 maart wordt de winnaar van de Gouden Uil Jeugdliteratuurprijs gelauwerd. De longlist en de namen van de vijf genomineerde auteurs werden inmiddels al bekendgemaakt. Hierbij vast een korte toelichting bij de - volgens de jury althans - beste achttien Vlaamse en Nederlandse kinder- en jeugdboeken van het voorbije jaar.

De nominaties:

Henri van Daele
Dikke Idde, Lannoo
HeksenfeeEen evocatie van het kleurrijke bestaan in een Vlaams dorp zoals Henri van Daele zelf en anderen het zich van niet eens zo lang geleden nog herinneren. In het dorpscafé en de gemeenteschool van het Oost-Vlaamse Zele zit Dikke Idde op zijn dertiende al te wachten op het moment dat ook voor hem het echte leven zal beginnen: geld verdienen, drinken, roken en de meisjes van nabij leren kennen. Tegelijk scherp observerend en luchtig vertellend heeft de auteur een stuk geschiedenis van dat Vlaanderen geschreven: hoe in zo'n dorp politiek werd bedreven, hoe de samenleving er in elkaar zat en wat de mensen bezighield, via personages die een waarachtige indruk maken en wier gedachten en gevoelens ook in onze tijd herkenbaar blijven. 
Zie boekbespreking Zie ook boekbespreking


Peter van Gestel
Slapen en schooieren, Fontein

HeksenfeeIn deze verkenning van een grappige huisdierenwereld heet de kat Sheherazade, die haar prinsessennaam alle eer bewijst, en is de kater Simon een niet meer zo jong, kalend heerschap. Voorts zijn er nog de hond, een minder fraai uitgevallen exemplaar, en het poesje Stientje, jong, naïef en nieuwsgierig. Zij wonen alle vier bij "de lui", wat schimmige mensen naar wie ze enerzijds wel opkijken maar die ze anderzijds niet altijd heel goed begrijpen. Het kalme huisdierenbestaan beperkt zich tot slapen, eten en eindeloos keuvelen. Stientje leert het al doende. De auteur houdt van de dieren en heeft ze heel nauwlettend en met veel gevoel voor humor gadegeslagen. Als vanzelfsprekend krijgen ze hier en daar menselijke trekjes, maar ze blijven hun "lui" toch bekijken vanuit het standpunt van hond of kat.


Guus Kuijer
Voor altijd samen, amen, Querido

HeksenfeeHet meisje Polleke is elf en heeft het niet makkelijk: haar vader is verslaafd en would-be dichter met vele vriendinnen en vele kinderen, haar moeder heeft iets met niemand minder dan de meester, haar Marokkaanse vriendje kan in zijn cultuur geen plaats meer vinden voor haar en haar plan om later schrijfster te worden. Alleen bij haar grootouders buiten de stad is het leven gewoon en vindt ze troost. Guus Kuijer is erin geslaagd dit alles geestig te beschrijven, zonder in boodschapperigheid te vervallen. Op den duur zijn het de kinderen die in de chaos voor orde zorgen en de grote mensen wat fatsoen bijbrengen. Een alleszins goed gemaakt boek over groten en kleinen die in aparte werelden leven. 
Zie boekbespreking Zie ook boekbespreking


Bart Moeyaert
Het is de liefde die we niet begrijpen, Querido

HeksenfeeEen roman bestaande uit drie verhalen, verteld door een jong meisje, over drie curieuze episodes uit het leven van haar familie. Wat de personages precies met elkaar te maken hebben en wat ze voor elkaar voelen wordt zo'n beetje in het ongewisse gelaten. Het decor, het ritme van de verhalen, hun poëtische verwoording en de dialogen die veel te raden overlaten maken een filmische indruk. De vertelster belichaamt het mededogen waaraan zowat alles en iedereen in de verhalen behoefte heeft: de moeder omdat ze in haar bitterheid geen liefde meer overheeft voor haar kinderen, de broer Axel die kiest voor de liefde van zijn vriend, het zusje Edie dat in een eigen wereld lijkt opgesloten, en het leven zelf dat maar weinig geluk brengt. "Maar het kan erger." 
Zie boekbespreking Zie ook boekbespreking

Toon Tellegen
De genezing van de krekel, Querido
HeksenfeeIn deze roman is de krekel zwaar depressief. In één groot verhaal dat bestaat uit 51 korte hoofdstukken maakt de lezer alle stadia van de inzinking mee en wordt hij deelgenoot van de gevoelens  die de andere dieren koesteren voor hun zwaarbeproefde vriend. De depressie wordt op den duur een zelfstandig personage dat in het hoofd van de krekel een eigen leven leidt. En tegelijk blijft de olifant proberen zijn eigen logheid en de zwaartekracht te ontstijgen. Maar natuurlijk gaat het eigenlijk over hoe ingewikkeld en kwetsbaar de mens wel is. Om dat duidelijk te maken is Toon Tellegen dieper dan ooit in het dierenbos binnengedrongen. 
Zie boekbespreking Zie ook boekbespreking

Ook op de longlist:


Armando
Dierenpraat, Leopold
HeksenfeeIn elf hoofdstukken geeft de verteller de bizarre conversatie weer die hij tijdens zijn wandelingen met evenveel dieren voert. In die absurde gesprekken onderhoudt hij zich onder meer met een leeuw die denkt dat hij eeuwig zal leven, een warrig paard dat kan kloklezen, een zeurderige muis en een dyslectische beer. Geestig en origineel geschreven dierenverhalen, bijzonder geïllustreerd door Suzanne Janssen. 
Zie boekbespreking Zie ook boekbespreking

Gerbrand Bakker
Perenbomen bloeien wit, Piramide
HeksenfeeEen opmerkelijk debuut. Vanuit het dubbele perspectief van de tweeling Klaas en Kees wordt verteld hoe wat eerst een onschuldig blindemanspelletje was later, na een verkeersongeval, harde en onherroepelijke realiteit wordt voor de jongere broer Gerson. In een sobere stijl en met veel terughoudendheid evoceert de auteur het verwerkingsproces van een getroffen gezin.


Dick Bruna
Nijntje en Nina, Mercis

HeksenfeeNummer 96 in de tijdloze reeks Bruna-boekjes die inmiddels de hele planeet hebben veroverd. Het beroemde konijn maakt eindelijk kennis met haar verre bruine vriendinnetje Nina. In al zijn eenvoud maakt  dit berijmde verhaal met de eenvoudige plaatjes meer los over racisme en vooroordelen dan vele al te nadrukkelijke probleemromans.


Veronica Hazelhoff
Verloren paradijs, Querido

HeksenfeeFlora is gefascineerd door de mooie, smaakvolle, beschaafde omgeving van haar boezemvriendin Angel. Ze viert kerstavond met het ideale gezin - en komt tot ontnuchterende ontdekkingen die het bedrieglijke 'paradijs' aan het wankelen brengen. In een zuinige, suggestieve stijl roept Hazelhoff een web van levensechte, geheimzinnige en gecamoufleerde intriges op.


Martha Heesen
De vloek van Cornelia, Querido

HeksenfeeDe verhuizing naar een oud huis zet tienjarige Stef aan het tobben. Al wat verkeerd loopt (het plotselinge bekakte gedrag van zijn moeder, het workaholisme van zijn vader, tal van vreemde voorvallen) schuift hij in de schoenen van de geest van Cornelia, een de eerste bewoonsters, naar wie het huis vernoemd is. Of die vervloekingen zich enkel in Stefs hoofd afspelen laat Martha Heesen slim in het midden. Een origineel gegeven in een meeslepende compositie. 
Zie boekbespreking Zie ook boekbespreking

Rindert Kromhout / A.van Haeringen
Wat staat daar?, Leopold
HeksenfeeEen prettig evenwicht tussen voorspelbaarheid en verrassing in dit grappig getekende prentenboek over beginnende geletterdheid. Aap krijgt een brief en vraagt zijn vrienden Bok, Cavia, Das en Ezel of ze de boodschap kunnen ontcijferen. Onder aan de bladzijden staat een tweede verhaal getekend dat de nieuwe woorden extra in de kijker zet. Een leuke en prachtig geïllustreerde kennismaking met het lezen.


Sjoerd Kuyper
Het boek van Josje, Leopold

HeksenfeeDit verzorgd uitgegeven en door Jan Jutte prachtig geïllustreerde boek geeft in een mysterieuze, sprookjesachtige sfeer de cyclus van het leven weer, met bijbehorend verdriet, rouw, liefde en geluk. De geestige dierenfiguren zorgen voor de nodige luchtigheid. Volgens de auteur een boek tot 74+. 
Zie boekbespreking Zie ook boekbespreking

Benny Lindelauf
Schuilen in een jas, Van Goor
HeksenfeeEen poëtisch, realistisch en tegelijk geestig verhaal over de kleine Johannes en zijn gevecht tegen een zware, levensbedreigende ziekte en over de angst en de pijn die daarmee gepaard gaan. Het bezorgde meeleven van het mannelijke (!) ouderpaar en de geestige pogingen om het leed te verzachten worden beschreven zonder tranerige nadrukkelijkheid.


Brigitte Minne & Carll Cneut
Heksenfee, De Eenhoorn

HeksenfeeFee Rozemarijn baalt van het saaie, keurige en voorspelbare feeënbestaan en kiest, tot wanhoop van haar moeder, resoluut voor een wilde heksencarrière. Na een bezoek aan de nieuwe omgeving van haar geëmancipeerde dochter sluit de feeënmoeder een voor beide partijen aanvaardbaar compromis. Een geestig verhaal over generatieconflicten en over hoe die, met het nodige gezonde verstand, kunnen worden opgelost. Met uitbundige pastelprenten van Carll Cneut. 
Zie boekbespreking Zie ook boekbespreking

Magda Ria Rapoye
De krullenjongen, Lannoo
HeksenfeeDebuutroman over een West-Vlaams boerengezin tijdens de Duitse bezetting in de Eerste Wereldoorlog. Het gebulder van de kanonnen is nooit ver weg. Toch gaat het leven voor de kinderen zijn gewone gang en wordt er druk gespeeld en verkend. Baby's worden geboren gen mensen gaan dood. Door een schrijnend gebrek aan medische voorzieningen sterft ook de jonge Kobe. Een geslaagde combinatie van historische feiten en fictie, verteld in een sobere stijl en een authentieke sfeer. 
Zie boekbespreking Zie ook boekbespreking

Katharina Smeyers
Schapenvellen en ganzenveren, Davidsfonds/Infodok
HeksenfeeEen bijzonder aantrekkelijk en informatief boek over middeleeuwse manuscripten en miniaturen, toegankelijk geschreven en verzorgd van lay-out. Tekstkadertjes met leuke anekdotes, interessante toevoegingen en grappige tekeningen zorgen voor de nodige luchtigheid. De overvloedige afbeeldingen geven een goed overzicht van de evolutie van de miniatuurkunst.


Edward van de Vendel
De dagen van de bluegrassliefde, Querido

HeksenfeeDe Noorse Oliver en de Nederlandse Tycho ontmoeten elkaar op een jeugdkamp in de VS - en worden door hevige verliefdheid overrompeld. In deze roman geeft de auteur een onverhuld relaas van een eerste homo-seksuele relatie, met de twijfel en de onzekerheid en de allesverterende passie die de twee jongens daarbij ondervinden, èn met de vaak hypocriete reacties van de buitenwereld. Voetbal en countrymuziek vormen de achtergrond van dit openhartig en goed gecomponeerde verhaal.


Kathleen Vereecken
Kleine Cecilia, Querido

 Heksenfee"Een stad ergens in Vlaanderen, 1895." Kleine Cecilia is op haar elfde nauwelijks 83 centimeter groot. Omdat er op het drukke boerenerf geen tijd en aandacht voor haar zijn, verkoopt haar moeder haar aan de kermisgast Oscar Milano, die haar tot een succesvolle attractie maakt. Tot ze letterlijk en ook figuurlijk toch begint te groeien. De auteur werkte het originele gegeven uit met een opvallende suggestieve kracht en in een beeldende, zintuiglijke stijl. 
Zie boekbespreking Zie ook boekbespreking

 
Annemie Leysen

 

TerugCopyright ©  De  Morgen                     26 januari 2000.



<plaintext>