God is een konijn

Kleine kinderen filosoferen graag en doen dat vanzelf. Hier en daar begint men de noodzaak in te zien om hen deze gave te laten koesteren. In uitzonderlijke gevallen wordt er op school aandacht aan besteed. Uitzonderlijk, want de meeste volwassenen hebben het filosofisch denken lang geleden onder de mat geschoven wegens niet verrekenbaar of productief. Kinderboeken vormen gelukkig vaak eilandjes waar dromen en fantaseren zijn toegelaten.
   Wat is liefde, vraagt een klein vosje zich af in Ook al ben je nog zo stout van Debi Gliori. Kleine vos voelt zich onbegrepen door zijn moeder, die altijd maar bezig is in het huishouden of aan de telefoon. Hij wordt kwaad en balorig, stoot de emmer om en gaat zitten mokken: "Ik ben stom, ik ben klein, ik doe alles fout..." Hij merkt dat mama niet boos is en wil wel eens uittesten hoe ver die liefde gaat. Wat als hij zou veranderen in een wilde beer? Of een grote mug? "En als ik een krokodil zou zijn?" Maar mama is vastberaden. "Dan poets ik je tanden, de hele rij, en geef er ook nog een kusje bij." Dan wordt het moeilijker: "Is liefde iets dat kapot kan raken? En als het stuk is, kun jij het dan maken?" Terwijl zoon en mama over de liefde praten, werken ze samen hun avondritueel af. Ze eten, lezen een verhaal, gaan in bad en met een boek naar bed. Maar kleine vos is nog altijd niet gerustgesteld. "Vosje keek naar de nacht achter het gordijn. 'En als we er later niet meer zijn?' " Het antwoord van zijn moeder ligt in de sterren.
   Voor volwassenen wordt de uitwerking van dit thema al snel melig, en dat is ook mijn eerste gevoel. Toch weet elke ouder van kleine kinderen dat zo'n gesprek vroeg af laat komt, omdat die angstige vragen bij ieder kleuter leven. En dat onze antwoorden even geruststellend zijn. Vooral voor kinderen die echt hun papa of mama hebben verloren, kan dit boek vol mooie prenten in diep warme kleuren troostend werken.
   Nog zo'n vraag die kleine kinderen net als grote filosofen bezighoudt, omdat het antwoord zo onmetelijk onvatbaar is: bestaat God, en zo ja, wie is hij dan? Vooral in de eerste klas, waar kinderen geconfronteerd worden met de klasopdeling godsdienst-zedenleer, wordt daar nogal wat over heen en weer gepraat. Het jongetje in God van Paul Verrept heeft zijn eigen oplossing gevonden. Hij kreeg van zijn opa een verrekijker, klom op een stoel en zei: "Ik zal eens kijken of ik God zie." Hij ziet een wit konijn. God is dus een konijn. Hij heeft een vrouw en drie kinderen. Gaandeweg denkt de jongen verder over het wezen van God. God leert zijn kinderen dat ze netjes hun wortelen moeten eten. Hij eet zelf zijn bord helemaal leeg. 's Avonds stopt God zijn kinderen in bed en tovert ze in slaap. Gelukkig zet God ook de wekker, zodat iedereen 's morgens weer wakker wordt. Je eigen vader is dus ook een beetje God. Maar hij moet wel perfect zijn, want God is het liefste konijn van de hele wereld. Hij houdt van iedereen. God heeft wel vuile voeten, maar dat is een ander verhaal.
   Paul Verrept, die eerder al enkele versjes van Van Ostaijen voor kinderen in de verf zette, zet hier met enkele toetsen het filosofisch denken in gang, maar laat verder alles open. Zowel gelovig als niet-gelovige ouder kunnen vanuit de gezellige prenten van Verrept vertrekken om met hun kinderen te filosoferen.

Als God dan al een konijn is, dan houdt hij zeker van het Groenteboek voor jonge spruiten, het leuke debuut van de Brugse illustratrice Anneke Portier. Een vrolijke en lofwaardige poging om groenten populair te maken bij kinderen. Ik zal nooit va mijn leven spruitjes eten zonder eraan te denken dat de lekkerste spruitjes met een vliegtuig naar je mond gevlogen worden, zoals mijn moeder met succes volhield. Maar ik wist niet dat wortels in de Wortelbond vitamientjes leren schieten, dat sla droomt van een heerlijk fris bad en een verwenbeurt met slaolie, en dat Paprika Patser de kampioen onder de groenten is. Met humor legt Willem Wortel uit wat caroteen is en waarom het zo goed is voor je huid. Slaatje Slaap heeft ook wel eens nachtmerries over slijmerige slakken en bladluizen. Petoetje Petatje wil het liefst in de pot met zijn jasje aan, want zo kan hij je beschermen tegen de kou en tegen ziekten. En het lijf van Paprika Patser barst van de vitamine C. Hij laat de microben alle hoeken van de ring zien en maakt met zijn kracht en kleur van elke maaltijd een feest. De groenten leggen ook uit hoe zij het liefst worden bereid, met tot de verbeelding sprekende recepten.
Moeder!

Maar wat als je moeder helemaal niet geïnteresseerd is in gezonde groentjes maar alleen taartjes wil? Dat achtervolgt het jongetje in Moeder! van Kim Fupz Aakeson en Mette-Kirstine Bak. Zijn moeder is niet een beetje dik zoals de moeders van sommige andere kinderen. Moeder is zo dik als een olifant. " 'Misschien zou je af en toe een worteltje kunnen eten', stel ik wel eens voor, want ik heb gehoord dat je van worteltjes zo mooi slank wordt. 'Maar ik ben toch geen konijn,' lacht ze en knijpt in mijn wang. 'Ik ben een moeder.' " De jongen durft amper op te kijken als moeder in de bus of op het schoolfeest over eten begint, en zit de hele tijd beschaamd de gedachten te raden van de andere mensen: "Eerlijk gezegd zou die wel eens een kilootje of vijftien mogen afvallen, die dikke koe." Of: "Wauw, zoveel vet heb ik nog nooit bij elkaar gezien." Om haar gedrag te compenseren doet hij overal vreselijk zijn best. Op een dag kan hij het niet meer aan. Hij belt aan bij de nieuwe buurvrouw, die slank en rustig is. "Wilt u niet misschien een leuk jongetje hebben, zoals ik?" Vlekkeloos doorstaat hij al haar vragen over braaf zijn, groente eten en goed leren op school, en hij mag blijven. Alleen... het woord 'moeder' komt niet over zijn lippen. Hoe ze samen ook proberen (m-m-m-mossel, m-m-makreel, muesli, meester, maan, medicijn), moeder kan hij haar niet noemen. Daar is namelijk meer voor nodig. Veel meer.
De nogal wild getekende en geverfde prenten geven een uitbundige sfeer aan de wilde vraatzucht van de dikke en altijd lachende moeder en de schaamte van de kleine zoon, die haar niet kan tegenhouden. Moeder! handelt op een originele manier over de liefde tussen moeder en kind, die niet altijd op een suikerspin lijkt.

Kathy Lindekens

Debi Gliori
Ook al ben je nog zo stout
Van Holkema en Warendorf, Houten, 26 p., 498 fr.

Paul Verrept
God
Clavis, Hasselt, 28 p., 495 fr.

Anneke Portier
Groenteboek voor jonge spruiten
Standaard, Antwerpen, 36 p., 595 fr.

Kim Fupz Aakeson
Moeder!
Querido, Amsterdam, 24 p., 559 fr.