Puur natuur

Je hebt maar even met je ogen geknipperd, en meer dan de helft van de vakantie is voorbij. Toch nog bijna een maand te gaan, liggend op het gras of in een hangmat, dobberend op de golven of weggedoken in een slaapzak in je eigen kleine tent. Met een grappig, geurig, vies of lekker boek.

   Tommie en Lotje gaan op vakantie is de nieuwste voorleesbundel van Jacques Vriens over een vrolijke en nieuwsgierige broer en zus. Hun ouders hebben voor een week een huisje gehuurd in het bos. Het is heel klein, heeft een puntdak en heet Wielewaal. Tommie en Lotje vinden het wel spannend dat zij in een kabouterhuisje gaan wonen. Maar voor het zover is, worden de zenuwen van papa zwaar op de proef gesteld. De twee willen namelijk niet vertrekken zonder het gezelschap van al hun knuffels, en zijn daar heel koppig in. Wanneer deze klip omzeild is, komt de auto van papa in een file terecht. Tommie moet plassen. Papa zegt dat hij zal stoppen in een wegrestaurant. "Kan je ook plassen in een wegrestuvant?' vraagt Tommie. 'Natuurlijk'. 'Ik moet nu heel erg'. En hij begint op en neer te wippen op de achterbank. 'We zijn er bijna', zegt papa. 'Als je je plasje nog even bewaart, krijg je een kwartje van me.' Lotje wipt ook op en neer. 'Ik moet ook' zegt ze. 'Jij bent een boef', zegt papa." (Dit wordt geen enkele ouder bespaard, vrees ik.)
   In het huisjesbos kun je eekhoorns en konijntjes voeren. Al het brood dat in de keuken klaarstaat voor het ontbijt bijvoorbeeld. Tommie en Lotje worden naar hun kamer gestuurd door een boze pyjamapapa en dito mama. Aan veel rust komen hun ouders overigens niet toe, daarvoor zitten de kinderen veel te vol deugnieterij. Jacques Vriens heeft een prettige schrijfstijl. Zijn geestige, spannende en soms ontroerende verhalen zijn onderverdeeld in korte hoofdstukjes, dus heel geschikt om voor te lezen.
   Voor de kleinsten verscheen bij Bakermat een nieuwe reeks originele en heerlijk geurende kartonboekjes, Kras en ruik. Het procédé is uitgedokterd door de Britse uitgeverij Dorling Kindersley, die zich liet inspireren door de reclamecampagnes van grote parfummerken. Hoe krijg je een zo levend mogelijke indruk van de natuur op papier? Met een aantrekkelijke, duidelijke foto waarop een laagje geurhoudende stof is aangebracht. Even krassen, en je waant je in een tuin vol rozen, op versgemaaid gras of tussen de lavendelvelden van de Provence. Zo kun je ook ruiken wat mama zoal op je bord zal toveren. De boekjes zijn mooi gemaakt in ideaal om alle zintuigen van heel kleine kinderen aan te scherpen.
Uit Lekker vies!

Druipneuzen, stinktenen, smeeroren, zweethanden en meer van die dingen scoren goed bij kinderen uit de lagere school. Voor hen schreef Ditte Merle het gezellig 'wetenschappelijk' boek Lekker vies! Het boek gaat heel plastisch over alle dingen die uit ons lijf komen: van blaar tot wrat, van boer tot scheet, van roos tot zweet. Ons aller beste kant wordt blootgelegd in al zijn vormen. In het hoofdstuk 'Wildplassen' gaat Merle bijvoorbeeld na hoe het toch komt dat mannen buiten overal in het rond staan te plassen. Zij vindt er met veel humor een historische oorzaak in: "Vroeger was bijna iedereen wildplasser. er waren nog geen WC's, dus alle mensen plasten maar raak. Buiten op straat of in een hoekje thuis. Broek omlaag en hupsakee." Zij vertelt over de draagbare wc's die de po's toen vormden en hoe je daarin een sociaal bepaalde orde had. En dan krijgen we wat anatomieles: wat gebeurt er precies binnen in je lichaam als je een glas water hebt gedronken. Ten slotte geeft de schrijfster nog wat inzichten in de piesgebruiken, zoals het reinigen van schapenwol met pies of het drinken van pies om je vrienden te begroeten.
Zo begint het hoofdstuk 'Race-poep': "Japanse worstelaars zijn vaak zo dik, dat ze hun billen niet kunnen afvegen. Dat moeten de leerling-worstelaars voor ze doen. Die zijn hun billenpoetsers. Maar als zo'n grote worstelaar diarree heeft, kun je beter een ander baantje zoeken." Een opmerking die veel volwassenen de wenkbrauwen zal doen fronsen, maar voor kinderen kan de pret niet op. En ze krijgen op die manier heel wat informatie uit de drol-ologie. Niet alleen wetenswaardigheden uit de wc-pot passeren de revue, maar ook slijm, snot, roos en prut, om maar wat te noemen. Het spugen van een baby met een klein keelgaatje wordt bijvoorbeeld vergeleken met een tuinslang waar het water door moet als je het uiteinde dichtknijpt: "Dan krijg je een harde, lange straal. Daar kan geen slabbetje tegenop." Ook het spuug van een boze kameel vindt hier zijn plaatsje. Ditte Merle schrijft pittig en legt verrassende verbanden over onderwerpen waar wel elk kind belangstelling voor zal hebben. Haar weetjes worden vrolijk doorspekt met de soms uitdagende tekeningen van Philip Hopman.
Tos bereidt Kaapse raasdonders

Een smakelijker vakantieboek is Kaapse raasdonders, een eerbetoon aan Annie M.G.Schmidt van Louise Bos en Roos Voorsluis, twee vrouwen die in Amsterdam het beroemde Kinderkookcafé uitbaten. Zij hebben meer dan wie ook ervaring in het koken met kinderen, en kozen voor dit boek de leukste stukken uit de verhalen van Schmidt waarin gekookt of gegeten wordt. Zo eten we de bruinebonensoep met balletjes die vader Stamper voor zijn Stampertjes stond klaar te maken toen Pluk van de Petteflet weer eens op bezoek kwam. We picknicken met Jip en Janneke en maken de zalmschotel in de vorm van een vis waar Otje en Tos het patent op hebben. Terwijl de eigenaar van hotel De Koperwiek, die Tos heeft ontslagen, onderuitgaat met een hele schotel zoute prieters en prutters. Kaapse raasdonders zijn overigens geen pannenkoeken of gebakjes, maar grauwe erwten met spek en uien en kruiden.
De liefhebbers van de verhalen van de onsterfelijke schrijfster zullen hier zeker hun hartje ophalen. Het kookboek is ook mooi uitgegeven, met een stevige kaft en de typische kleurenprenten van Fiep Westendorp. En voor wie nog niet zo goed kan koken: in de beste Annie M.G.Schmidt-traditie mag het al eens vrolijk mislopen. Succes verzekerd!

Kathy Lindekens

Jacques Vriens, (Ill.Harmen van Straeten), Tommie en Lotje gaan op vakantie, Van Goor, 112p.
Kras en ruik: In de tuin, Bakermat, 10p.
Ditte Merle (Ill.Philip Hopman), Lekker vies!, Van Reemst, 78p.
Louise Bos en Roos Voorsluis (Ill.Fiep Westendorp), Kaapse raasdonders, Querido, 79p.