De boeken maken het feest!

‘Onze jeugd leest niet graag’, zo bleek uit een recent internationaal onderzoek van de OESO. Aan een tekort aan kwaliteitsvolle en fris geïllustreerde boeken zal het nochtans niet liggen. De hier vijf besproken titels kunnen borg staan voor uren feestelijk lees- en kijkplezier!

Alle vissen vonden olifant

  De jonge Nederlandse schrijver Henk van Straten debuteert met een kinderboek en het is meteen bingo! Eigenlijk gaat het om een bundel dierenverhalen, die allicht de overbekende, licht absurdistische wereld van Toon Tellegen in herinnering roept. Een flatteuze vergelijking natuurlijk, maar het is de eigen stijl van Van Straten tegelijk wat oneer aandoen. Bovendien situeert hij alles onder de zeespiegel, wat ook een heel andere biotoop is dan Tellegens vertrouwde bos. Maar goed, in wezen gaat het om de 'vermenselijking' van die beesten, die allemaal in meer of mindere mate worstelen met het bestaan. Hun kabbelend onderwaterleventje wordt danig overhoop gehaald door de mysterieuze komst van een olifant die wekenlang troosteloos in de golven ronddobbert... Die zwijgzame gast zorgt voor een soort rode draad door de korte verhalen heen. Verder maken we onder meer kennis met Saartje de zeeslang (of is het een zeebra?) die zich afvraagt of ze wel in zee thuishoort. Met de tonijn Isabel die het beu is om altijd aan een rotvaart rond te zwemmen, en liever wil leren luieren. Met het zeepaardje Constance dat helemaal geparalyseerd geraakt door de oneindigheid van de grote plas... Niet alle vijftien vertellingen zijn even sterk of verrassend. Maar Van Straten slaagt er wel in om ons te doen meeleven met zijn personages omdat ze zo herkenbaar, fragiel of kwajongensachtig geestig uit de hoek komen. Hij kan ook moeiteloos schakelen van pittige dialogen naar poëtische beschrijvingen, wat zijn fabels een andere toon geeft dan bij Tellegen. En hij bezit een aanstekelijke zin voor humor!

   De kleurige en toch sobere illustraties van Martijn Van der Linden bieden net genoeg ondersteuning aan het op zich al erg beeldende proza. Een hoogst charmant debuut dat naar meer smaakt! (PJ)

Eksternacht

 

  Bepaalt een miserabel verleden het heden? Daarover gaan de verhalen van Mieke Versyp in Eksternacht. In drie 'scènes uit een huwelijk' vertelt ze hoe "de liefde iedereen alleen achterlaat". Het titelverhaal, 'Eksternacht', reconstrueert de kennismaking van haar ouders in café Constant en de eerste huwelijksnacht in Echternach. De moeder hoopt vurig dat ze net zo zal blinken als de jonge bruiden in het dorp. Maar "De wrijving van hun zielen tegen elkaar" blijkt een illusie. En het spookbeeld van een gewelddadige scène tussen haar ouders staat het geluk in de weg.

   Die rampzalige relatie van de grootouders wordt uitvoerig uit de doeken gedaan in 'Het slachthuis'. Grootmoeder Madeleine, dochter van cafébazin de Bierboom, hoopt haar man de liefde te geven die hij in zijn kindertijd moest missen, wegens een verdwenen moeder die 'de boulevards' deed. Maar de man is een notoire zuiplap en oorlogssjoemelaar en wordt door de al even alcoholverslaafde pastoor ingepakt. Met het laatste verhaal, 'De Duivel en ik' is de cirkel rond en vallen de drie scenario’s perfect samen. Hier doet de zesjarige Mieke Versyp haar eigen aandoenlijke relaas. Een pact met de Duivel moet haar ruziënde ouders weer bij elkaar brengen. Door al die schrijnende herinneringen heen zijn eksters de voorspellers van het noodlot. Je ziet ze overal opvliegen: in de verstilde tekeningen van Sabien Clement, in de unheimische foto’s van Pieter Gaudesaboos, en tussen de regels van Versyp door. Vrolijk word je er niet bij en voor jonge lezers klinkt het allemaal weinig veelbelovend... Maar een prachtig geïllustreerd en vormgegeven boek is het ongetwijfeld. Sepiakleurige detailfoto’s en patronen van Gaudesaboos roepen een lang vervlogen Vlaanderen op en de wisselend tedere en pakkende tekeningen van Clement brengen de hele sfeer van verdoemenis perfect in beeld. (AL)

 

Het circus van Dottore Fausto

 

  Isabelle Vandenabeele, een van Vlaanderens meest eigenzinnige illustratoren, is terug van even weggeweest met Het circus van Dottore Fausto, een samenwerking met auteur Pieter van Oudheusden. Het verhaal is een variante op de oeroude legende van Dokter Faust, die een pact sluit met de duivel om het geheime cijfer van de onsterfelijkheid te kennen. In de versie van Van Oudheusden is Faust een circusdirecteur die met zijn armtierige circuskaravaan op de loop is voor de duivel. Ooit had hij hem zijn ziel beloofd, in ruil voor een magisch telraam waarmee hij het ultieme getal zou kunnen achterhalen. En de duivel wil en zal Fausto aan zijn belofte houden... Dit donkere verhaal wordt gezien door de ogen van Tito, een tienerjongen uit het publiek die beslist om bij het circus aan te sluiten. Hij is gefascineerd door de hypnotiserende Fausto, en door de andere circusartiesten, die allemaal een mislukt leven met zich meeslepen. Even lijkt het alsof ook Tito de eenzame weg van het duister wil kiezen, tot er onverwacht een meisje op zijn pad komt. Een vrij plotselinge wending die helaas een beetje als een gemakkelijkheidsoplossing aanvoelt. Net op het moment dat je samen met de hoofdpersoon in dat vreemde universum van Fausto lijkt te worden verzwolgen, laat Van Oudheusden hem ineens genoeg hebben van "het rusteloze circusleven". Dat komt de spankracht niet ten goede, integendeel, het einde zakt als een pudding in mekaar. Vandenabeeles oogverblindende etsen in contrastrijk zwart en rood blijven wel tot de laatste pagina intrigeren. Met haar bekende techniek, afdrukken van houtsnedes, levert ze weer sfeervolle en bevreemdende beelden af, die op je netvlies blijven hangen en iets tijdloos in zich dragen. Het circus van Dottore Fausto, mooi uitgegeven in een beperkte oplage, is vooral een indringende kijkervaring geworden. (PJ)

 

Over zee

   De zee is de onvoorspelbare protagonist in deze intrigerende jeugdroman. Ze bepaalt het bestaan van een benepen vissersgemeenschap, vol onderhuidse spanningen, aan het begin van de 19de eeuw, in een van de wereld afgesloten dorp aan de Engelse kust. Eb en vloed, woeste stormwinden en verlammende mist, het wisselen van de seizoenen en het vuur in de toren van wachter Auden. Ze dirigeren het ritme van de bewoners en hun schepen en meteen ook van dit knap gecomponeerde verhaal. Acker is aan het woord. Een dromer en verhalenverzinner, die enkel aansluiting vindt bij de outcasts van het dorp. Een eenzaat ook, wegens zeeziekte niet voor de visserij geboren. Noodgedwongen blijft hij aan wal als huishouder van zijn vader Dante en zijn stoere broer Nelson ("Hij is alles wat ik niet ben"). Tussen de roddelende vissersvrouwen houdt hij zich bezig met de netten en de vissen. Een zonderlinge fantast en anders dan de rest, die Acker, met een verbeten fascinatie voor vliegen. De zwaartekracht overwinnen, loopt als een rode draad door het boek, met de eenogige kauw Willem, met de mooie, raadselachtige Ione die met Acker steeds weer van de hoge kliffen gevaarlijk in zee springt, en met de mysterieuze uitvinder Klaus. Nelen zette hier, met veel zin voor suggestie en observatie, prachtige en geloofwaardige personages neer: de ritselende Morris, bijvoorbeeld: cafébaas, smokkelaar en inhalige verrader. Of de enigmatische kruidenvrouw Louiza, een krachtige vrouw met een beladen verleden. Marleen Nelen is een professional. Met haar poëtische stijl, die veel onuitgesproken laat, roept ze een onwezenlijke, mistige sfeer op, zinderend van onbestemd verlangen, en slaagt ze er tegelijk meesterlijk in een spannend verhaal te schrijven tegen een boeiende historische achtergrond. Met Over zee vond ze een hoogst originele vertelstem, die haar terecht de Zoute Zoen 2010 opleverde. (AL)

 

Vergeten steden

   "De steden van nu zijn zoals ze zijn. We kennen ze allemaal. Maar dat is niet altijd zo geweest. Heel lang geleden waren er bijna geen steden en die enkele die je kon bezoeken, waren onderling zo verschillend en zo vreemd dat jullie mij niet zouden geloven als ik erover vertelde." Met deze uitnodigende openingszinnen neemt de verteller ons mee naar de denkbeeldige oorsprong van onze steden. Naar 'Duin', waar alles uit zand is opgetrokken en iedereen met een loodzware steen rondzeult om niet te worden meegevoerd door de wind. Naar 'Hoek', waar de bewoners hun huizen slechts met enkele lijnen op de grond hebben gemarkeerd. In 'Rad' blijkt de stad gebouwd in één reusachtig wiel dat voortdurend in beweging is en waar de volwassenen gedurig op de loop zijn. De fantasierijke bespiegelingen doen je op een ludieke manier stilstaan bij een aantal principes van architectuur, en geven een mooie waaier van hoe mensen in de loop der tijden zichzelf hebben gevestigd en gegroepeerd. Natuurlijk lees je tussen de regels door heel wat allusies op onze huidige tijd. De Italiaanse auteur Quarzo heeft daarbij oog voor zowel de gevaren als voor de mogelijkheden van ons stedelijk bestaan. Het laatste hoofdstuk is het mooiste: daarin beschrijft hij 'Wiezalhetzeggen', de stad die alleen in je hoofd bestaat, ook wel 'Stad van de Verloren Stappen' genoemd. Het is de bij uitstek onbestemde plek "waar alle onzekerheden kunnen schuilen, alle twijfels en de vragen zonder antwoord". Die filosofische, poëtische inslag in combinatie met de heldere stijl en de vele geestige vondsten doen dit boekje moeiteloos boven de middelmaat uitstijgen. Samen met de suggestieve schetsen van Gemma Plum, die erin geslaagd is om de grottekeningen van Lascaux nieuw leven in te blazen.(PJ)

Copyright © De  Morgen   .::.  22 december 2010

Vorige pagina  .::.   Home

 

TH Boekenbos - Besprekingen/boekbesprekingen/recencies van kinderboeken, jeugdboeken, poëzie