Betoverende werelden

Moek gaat op wereldreis

Een blik op de cover van dit non-fictie prentenboek doet je door het poppy kleurgebruik en de manga-achtige figuurtjes vermoeden een Japans product in handen te hebben; bij nader inzien blijkt dit vreemd genoeg een uitgave uit Frankrijk te zijn, oorspronkelijk verschenen bij Editions Albin Michel Jeunesse. Moek, de held van het verhaal, is een beertje dat op de eerste pagina enkele e-mails verstuurt naar zijn vrienden over de hele wereld om hen op de hoogte te brengen van zijn komst. Meteen nadien zien we hem nog in een Parijs café afscheid nemen van zijn maatjes en weg is hij, op wereldreis met de fiets. Bij elke nieuwe dubbele pagina belandt hij in een ander deel van de wereld: Lapland, Madagaskar, India...
   De platen staan meestal overvol met allerlei andere diertjes (de plaatselijke bewoners), gebouwen, planten, ... Maar het leuke daaraan is, dat je telkens geneigd bent om in die maasa eerst op zoek te gaan naar Moek, en door die focus wordt de veelheid van prikkels toch verteerbaar. Bovendien zijn de illustraites meestal erg mooi gecomponeerd, waarbij Boutavant telkens voor één of twee specifieke grondkleuren heeft gekozen: blauw en wit voor Griekenland, oranje voor Burkina Fasso, donkergroen voor Japan. Daardoor blijft het boek voortdurend verrassen en heb je effectief het gevoel telkens in een andere wereld terecht te komen.
   Natuurlijk staat het bol van de clichés: in Burkina Fasso lost het dorpshoofd vanonder de baobab alle problemen op, op Kangoeroe-eiland bij Australië vindt een surfwedstrijd plaats... Los daarvan suggereert Boutavan heel veel kleine zijverhaaltjes, want de talloze personages dialogeren met tekstballonetjes. Meestal zijn dat slechts aanzetten van gesprekken of louter uitroepen en reacties maar ze prikkelen wel de verbeelding. Het mooie aan dit boek is dat het de rijke diversiteit van culturen oproept, dat het je visueel betovert en dat het zin geeft om te reizen, zowel in je hoofd als in levende lijve.

Originele geestige collectie

Een boek vol gaten

Ook een oorspronkelijk Franse uitgave is dit originele, geestige gatenboek. Meneer Vant Gat is een verwoed gatenverzamelaar en hij presenteert zijn uitgebreide collectie. Een beetje een flauw raamverhaal om ons te trakteren op gaten in alle soorten, maten en gewichten. Het begint bij vertrouwde objecten zoals een kaasrasp, een peper- en zoutstel, een vergiet of oude grammofoonplaten. In de afdeling 'Waardevolle gaten' maak je kennis met een 'gemakstoel' uit de achttiende eeuw, waar Lodewijk XV in Versailles zijn dagelijkse behoeften op deed, of met een delicaat olielampje met meerdere gate uit de de vierde eeuw. In de volgende hoofdstukken rol je telkens in een ander soor gat: gaten in de aarde, dierengaten, lichaamsgaten, de door de mens zelf gegraven gaten. Het is inderdaad krankzinnig te merken hoezeer ons bestaan vol zit met gaten als je er even bij stilstaat. En dat heeft auteur Claire Didier uitvoerig gedaan: zo kom je onder meer te weten dat een mierenhoop is opgebouwd uit vele verschillende holletjes in de grond, die allemaal een andere functie hebben, dat grotten ontstaan door miljoenen druppels water die geleidelijk aan scheuren veroorzaken in rotsen, of dat een meteoriet in Arizona lang geleden een krater heeft geslagen van 180 meter diep en meer dan een kilometer breed. Het wemelt van weetjes, maar Didier heeft ook oog gehad voor meer figuurlijke betekenissen of minder evidente verbanden: bijvoorbeeld voor 'het gat' in de muziek ('Le Pionçonneur des Lilas' van Gainsbourg) en in de literatuur (Reis naar het middelpunt van de aarde van Jules Verne). Ze wijst op de origine van piercings bij andere culturen (bij de Maya's in de tong, bij Indiase vrouwen in de linkerneusvleugel, ...), of ze heeft het over het gat in ons geheugen. Een pluim voor de veelgelaagde research en de verrassende invalshoek. Alleen ga je na een tijdje wel behoorlijk duizelen van in zoveel gaten te staren.

Scholen op onze aardbol

Jouw school, mijn school

David Beckham, ambassadeur van Unicef, opent dit boek met een niet mis te verstane boodschap: de opbrengst van de verkoop van deze boeken gaat integraal naar het aanmaken van 'schook-in-a-box' koffers. Dat zijn eigenlijk schooltjes in mini-formaat, metalen koffers waar voldoende materiaal inzit voor één leerkracht en maximum 80 leerlingen. Op die manier wil Unicef er voor zorgen dat zoveel mogelijk kinderen ter wereld onderwijs kunnen genieten. De kinderen die in dit boek aan bod komen, behoren dus eigenlijk tot de gelukkigen, al zullen ze dat zelf allicht niet altijd zo ervaren. Maar als je de schrijvers mag geloven, lijken ze toch bijna allemaal graag school te lopen, een enkele uitzondering niet te na gesproken die "liever tekent dan te studeren".
   Kinderen van vijf werelddelen (Amerika, Europa, Afrika, Azië en Austraal-Azië) vertellen over hun lievelingsvakken, de weg naar school toe, de spelletjes tijdens de speeltijd, over wat ze later willen worden, het dragen van een schooluniform enzovoorts. Sommige kinderen (zoals Sibusiso uit Zuid-Afrika) moeten meer dan een uur wandelen om op school te geraken, andere (zoals Anna uit Frankrijk) steken het zebrapad over en staan op de speelplaats. Ondanks de onvermijdelijke verschillen (niet enkel tussen de continenten, maar vaak ook in één en hetzelfde land) lijkt de schoolsituatie van de meeste kinderen behoorlijk gelijklopend. Dat is natuurlijk slechts een oppervlakkige indruk, die erg samenhangt met hoe dit boek is opgevat: een vluchtige kijk bieden in het leven van de schoolgaande jeugd, in totaal 42 portretten. Jouw school, mijn school is vooral een mooi verzorgd doch wat overdadig fotoboek. Door de overvloed aan informatie is het een boek dat je geregeld eens ter hand neemt in plaats van in één ruk uit te lezen.

Oudserwetse zeeroversromantiek

Piratologiepakket

   Als het gure Belgische weer je echt te veel wordt, lijkt Piratologie de perfecte ontsnappingsroute. Uitgeverij Van Goor haakt slim in op de nog nazinderende hype van kaskraker Pirates of the Caribbean. Al bij de cover werkt dit boek op de verbeelding: in het omslag zit een groot kompas verwerkt met daaronder een doodskop en twee zwaarden. Een voorwoord (een krantenknipsel uit 2006) wil je doen geloven dat je een bijzonder boek in handen houdt. Een scheepsjournaal van een zekere William Lubber, dat samen met onder meer een zakje stofgoud, een zwarte piratenvlag en een schatkaart door duikers werd opgegraven. Dat scheepsjournaal brengt uitvoerig verslag uit van de zoektocht van die kapitein Lubber naar Arabella Drummond, een meedogenloze pirate die sinds 1716 de bijnaam draagt van 'de schrik van de zee'. We varen in dit rijkelijk geïllustreerde boek mee met Lubber, vanuit Boston Massachussetts, in 1723, om uiteindelijk drie jaar later te stranden in Grand Banks, Newfoundland. Lubber heeft er dan een zware reis rond de wereld op zitten, omdat Arabella Drummond hem telkens weer wist te ontglippen. Je zet niet alleen samen met Lubber voet aan wal op de meest exotische bestemmingen, maar wordt ok grondig ingewijd in de geheimen van het piratenvak: de onderdelen van een schip, de navigatietermen, de diverse soorten touwknopen. Behalve inhoudelijk is dit boek ook vormelijk een belevenis: het zit vol met flapjes waar stofgoud, een stukje piratenvlag, of een passer onder verborgen zitten, met kleine boekjes of uitneembare landkaarten, die je natuurlijk net niet verraden waar de buit van Arabella Drummond verborgen zit, pakketjes handgeschreven brieven, enzovoorts. Dit is je reinste ouderwetse zeeroversromantiek: je waant je werkelijk in de tijd toen de golven bevaren nog gelijk stond met spanning en avontuur. Een huzarenstukje!

Leren kijken met je verbeelding

Een halve hond heel denken

   Als Joke van Leeuwen, vooral bekend door haar verhalende kinderboeken en poëzie (voor kinderen en volwassenen), maakte enkele jaren geleden haar eerste non-fictieboek over taal, Waarom een buitenboordmotor eenzaam is. Een schot in de roos, van zulk een inventiviteit en met zoveel humor en tegelijk kennis van zaken gebracht, dat het boek ongetwijfeld op weg is een klassieker in het genre te worden. Van Leeuwen is behalve schrijfster ook een begaafd illustrator dus lag het enigzins voor de hand dat ze ooit met een informatief boek over kijken voor de dag zou komen. Maar Een halve hond heel denken (alweer een prachtige titel) haalt niet het ongenaakbare niveau van haar non-fictiedebuut. Wat niet betekent dat dit geen geslaagd boek zou zijn. In korte hoofdstukken en aan de hand van heel wat visuele voorbeelden (foto's, schilderijen, tekeningen van haarzelf...) behandelt van Leeuwen zeer veel aspecten, misschien wat te veel. Het gaat onder meer over de manipulatie van beelden, over het principe van het perspectieftekenen en van de gulden snede, over technieken uit de reclamesector en en impact van kleuren op ons gemoed. Allemaal interessant op zich, maar de opzet in nogal ambitieus, het boek stuitert naar mijn gevoel te veel kanten uit. Het lijkt me eerder een handig naslagwerk voor volwassenen die er keuzes uit kunnen maken om er dan met kinderen op door te gaan (op een speelse en ervarigsgerichte manier dan). Hier en daar zitten er gelukkig die geestige Van Leeuwenknipogen in; als ze uitleft dat ons netvlies licht opvangt dankzij miljoenen staafjes en kegeltjes, besluit ze: "dus als je je's nachts alleen voelt met je maar denken: ik ben wel met mijn honderd miljoen staafjes". Leuk! Een halve hond heel denken is een goed gedocumenteerd en warm pleidooi voor bewuster (leren) kijken, én voor de verbeelding, die je meer laat zien dat wat er effectief te zien is.

Copyright © De  Morgen   .::.  30 april 2008

Vorige pagina  .::.   Home

TH Boekenbos - Besprekingen/boekbesprekingen/recencies van kinderboeken, jeugdboeken, poëzie