Speelse verzen

Het dichtersduo Hagen gaat met deze bundel voor het eerst in zee met illustrator Jan Jutte. En dat schept een heel ander sfeertje, vergeleken met de wat weemoedige, poëtische illustraties van Marit Törnqvist in vorige bundels (onder meer Jij bent de liefste, Querido, 2000). Het resultaat is al even geslaagd. Jutte vond in verschillende registers telkens de geschikte kleur en vorm bij de eenvoudige, kinderlijke versjes. Het ziet er op het eerste gezicht allemaal luchtiger en grappiger uit, ook al hangt er weleens weemoed in de lucht. Juttes tekeningen sluiten minder direct aan bij wat de tekst vertelt. Zo laat hij wel vaker een olifant oprukken die er niet echt toe doet, weliswaar met het glas chocolademelk op zijn rug waar het bijvoorbeeld in het versje 'Neus' over gaat. Prachtig is de prent bij 'Weiland': een meisje zweeft verheerlijkt tussen de pluizen van de paardenbloemen door. En het onweer krijgt een gezicht in een vreemd creatuur met toeters en pauken in een zeppelin. Merkwaardig hoe de getekende olijkheid meteen ook de soms wat zoeterige versjes een stuk speelser en springeriger maakt. Een heel mooi en coherent geheel.
(AL)

Lekkere mama

Gerda Dendooven kan/wil de navelstreng niet doorknippen. Nadat ze in Mijn mama en Soepkinders al op zoek ging naar de ultieme moeder, zet ze nu haar tanden in de Roodkapje-klassieker om te variëren op eenzelfde thema.
Roosje rood is een frêle wezentje met een veel te groot hoofd voor een te klein lichaam (een minivolwassene?). Haar avontuur begint daar waar het bekende Roodkapje eindigt, namelijk op het moment dat de wolf met stenen in zijn buik wordt dichtgenaaid en voor dood achtergelaten. Roosje klaart die klus zelf en na het werk wil ze terug naar huis. "Maar waar is mama?", roept ze en die vraag zal uitentreuren worden herhaald. Op haar zoektocht ontmoet Roosje allerlei sprookjesfiguren, zoals de zeven dwergen, de honderd jaar slapende Belle en de drie dansende biggetjes. Ze helpen Roosje mee zoeken, tot ze uiteindelijk in de armen valt van haar moeder, overigens een zwarte vrouw met een stralend wit gebit (een wolf in schapenvacht?). En wat blijkt? Niet alleen Roosje rood heeft het gelukzalige gevoel thuis te komen, ook al haar reisgezellen zien in haar moeder plots hun mama. Tot de Grote Boze Wolf toe, die Roosje heel de weg terug naar huis stiekem had gevolgd.
Inhoudelijk lijkt Dendooven zich wat te herhalen maar vormelijk is haar nieuweling toch weer een feest. Op liggende prenten die telkens over twee volledige pagina's doorlopen creëert ze opnieuw een hoogsteigen universum van bijzonder expressieve vormen en kleuren. Soms beklemmend en akelig, dan weer frivool, idyllisch of erg grappig (de dansende biggetjes). Dendooven slaagt er als geen ander in om via de decors of landschappen het woelige innerlijke leven van haar hoofdpersonage te weerspiegelen. Een knappe vondst is dat de volgende illustratie telkens op de rechterpagina wordt aangekondigd. Dat zet je aan om de bladen om te slaan. Heel leuk is ook het stukje staart van de wolf dat her en der opduikt, en vooral zijn opvallend lange, rollende rode tong die op het einde van het verhaal extreem lijkt te zijn gegroeid. Honger naar mama! (PJ)

Teletijdmachine

Een boeiende verkenningstocht door de geschiedenis heen krijg je in dit copieus geïllustreerde kijkboek, dat inmiddels al aan een zesde druk toe is. Toegegeven, erg geïnspireerd is de rode draad niet: bibliotheekmedewerker Simon Schuil beschikt over een tijdmachine en reist moeiteloos door dertig voorbije eeuwen (hij zit bovendien op elke plaat verdekt opgesteld). Maar een jong mens leert een hoop bij het doorploegen van de overvolle dubbele pagina's. Je ziet een plek ergens in Europa (Engeland?) evolueren van de steentijd, over de Romeinse periode, de inval van de Vikingen, de middeleeuwen, het Victoriaanse tijdperk, tot vandaag. Langzaam maar zeker wordt de natuur ingenomen door de mens en zijn ontembare expansiedrift. Leuk is wel dat een paar constanten op de achtergrond zichtbaar blijven, in steeds wisselende vormen. Je kunt in de veranderende huizen en kastelen naar binnen kijken en het gewriemel van mensen en dieren volgen van vroeger tot vandaag. Alles wordt met de juiste termen benoemd en een kort inleidend historisch overzicht werkt verhelderend. Instructief én amusant. (AL)

Fascinerend dwergvrouwtje

Boeiende en gelaagde adolescentenromans zijn in Vlaanderen niet meteen dik gezaaid, maar Noëlla Elpers heeft er eentje afgeleverd. Een historische jeugdroman nog wel, en ze slaagt erin om de muffigheid te omzeilen die vaak aan dat genre kleeft. Dolores! is het fascinerende verhaal van een dwergvrouwtje dat als nar wordt verkocht aan het Spaanse hof. Daar wordt ze verondersteld de sombere prinses Johanna (later de Waanzinnige) tot vrolijker gedachten te stemmen. In een aantal flashbacks krijgen we eerst het bewogen leven van Dolores te zien: haar vrij onbezorgde kindertijd met broers en zusjes en de sterke band met haar moeder, het besef van haar anders-zijn en de eerste vernederingen, haar talent voor humor, een prille verliefdheid, het zware lot door haar eigen vader te worden verkocht... Tot dan heeft het boek een aangenaam kabbelend ritme. Een kentering komt er als Dolores aanvankelijk erg tegen haar zin moet gaan werken in het koninklijk paleis. Ze raakt er bevriend met Meryem, een Berbers kamermeisje, en blijkt tot haar verbazing ook goed op te schieten met haar 'bazin' Johanna. Ondanks de grote verschillen in rang, stand, fysiek en religie blijken de drie jonge vrouwen toch heel wat gemeen te hebben. Hun gesprekken, emoties en gedeelde ervaringen maken het boek rijk en vooral ook actueel en herkenbaar. Tegelijk laat Elpers de toenmalige woelige politieke situatie binnensijpelen, zoals de fameuze vervolging van Joden en moslims door de katholieke Spaanse koningen. De parallellen met hedendaags religieus fundamentalisme en racisme liggen voor de hand. Interessante passages, maar literair gezien daarom niet altijd de meest geslaagde. Elpers is toch op haar best als ze met veel empathie in de huid kruipt van een intelligent, maar lichamelijk 'misvormd' jong meisje dat in barre tijden een grote waardigheid uitstraalt.
(PJ)

Nostalgische jongenstijd

Verhalende poëzie is een zeldzaam genre in de adolescentenliteratuur. De Australische dichter Steven Herrick beoefent het met succes. Zijn verse novels worden overigens druk bekroond. Aan de rivier verscheen onlangs in een voortreffelijke Nederlandse vertaling van Tjalling Bos in de nieuwe Lemniscaat Literair-reeks. In korte afgeronde scènes laat Herrick de veertienjarige Harry Hodby mijmerend aan het woord. Meteen raak je in de ban van de nostalgische sfeer die met een minimum aan woorden meesterlijk wordt opgeroepen. Over een benepen ingedommeld dorp in de jaren 1950 gaat het - een soort Twin Peaks zonder de grimmigheid ervan - ergens in het Australische Queensland ("ik denk eraan/ hoe mensen/ uit dit dorp vertrekken:/ in een ziekenauto,/ of nog erger..."), en over een jeugd. Harry woont samen met zijn vader en broer. De verstandhouding tussen de drie is ontroerend warm en harmonieus, vooral dan vanwege de liefdevolle herinnering aan de dode moeder, die zonder melo tussen de regels verweven zit. Het dagelijkse ritueel waarbij vader en zonen na school en werk een watermeloen verdelen en opeten spreekt boekdelen: "Pa kijkt naar Keith,/ keert zich naar mij,/ knipoogt,/ herinnert zich het stuk meloen/ in zijn goede hand/ en neemt langzaam/ een grote hap." De rivier is het middelpunt van het kleine, beklemmende, universum. Daar verdronk Harry's eerste vriendinnetje tijdens een overstroming, en bezoekt hij trouw haar graf. Er zijn de schoolpleinruzies en de knokpartijen, de ontluikende seksuele verlangens, het nijdige geroddel van de vrouwen en de stoerdoenerij van de kerels, de hypocrisie van een geïsoleerde samenleving. Maar er is vooral het oeverloze heimwee naar vroeger en naar later, naar wat niet meer is en naar ver weg. Aan de rivier is een indrukwekkend en pakkend cross-oververhaal over opgroeien en afscheid nemen, over herinnering en verlangen. Met voorzichtige zuinigheid schildert Herrick in ritmische en klankrijke vrije verzen, in zintuiglijke beelden en met gedoseerd understatement een geloofwaardig, melancholisch én genereus portret van een jongenstijd. Een boek dat poëzie toegankelijk en verteerbaar maakt voor beginners en liefhebbers tegelijk. (AL)

Copyright © De  Morgen   .::.  4 juli 2007

Vorige pagina  .::.   Home

TH Boekenbos - Besprekingen/boekbesprekingen/recencies van kinderboeken, jeugdboeken, poëzie