Verzen voor jonge helden

In de poëziebundels die de voorbije maanden voor kinderen en jongelui verschenen, is het aandeel van de illustratoren van dienst opvallend groot. De tekeningen verhelderen of vergroten nog het mysterie. Een wondere wisselwerking tussen woord en beeld.

Een vlekje wolfIn Een vlekje wolf van Sine van Mol ondersteunen houtsneden van Isabelle Vandenabeele de verschillende cycli. Het zijn vrouwenfiguren zonder of met afgewende gezichten, of ook een ondoordringbaar bos, bij korte, zuinig geschreven natuurimpressies, gebalde mythische verhalen in dichtvorm, brieven of mijmeringen. Mooi gedaan in woord en beeld. In 'Brief aan mijn appelboom', bijvoorbeeld: "Word je weer?/ Barsten/ je witte bloemen/ worden je blaadjes blad." De gedichten zijn wel niet altijd zo doorzichtig als dit vers, maar ze zijn intrigerend sober geschreven. In de titelcyclus 'Een vlekje wolf' vormen sprookjes het uitgangspunt voor eigen interpretaties en voor een reeks brieven van Sneeuwwitje aan haar steeds afwezige vader, zoals Wim Hofman dat trouwens ook al deed in zijn prachtige bewerking Zwart als inkt.
   Terug naar huidVoor de bundel Terug naar huid, een opvallend debuut van Greet Bilsen, tekende Sabien Clement een aantal opvallende prenten. Niet echt verhelderend, die kriebelige en met een eigen symboliek geladen pentekeningen, want haast hermetischer dan de gedichten zelf. En toch vullen ze elkaar perfect aan. Net als de meestal geslaagde en interessante verzen, slaan de illustraties ergens op en verwijzen ze naar wat niet wordt gezegd. Greet Bilsen schrijft suggestief en ritmisch. In 'Begin II' bijvoorbeeld: "Ergens begint het. Niemand weet waar./ Het begin is je altijd één gedachte voor./ Zo ongeveer./ Het begin heeft geen naam en geen kleur." Haar poëzie lijkt me erg geschikt om aankomende lezers te initiëren in de dichtkunst: geen uitvoerige ontladingen van pubersentimenten, maar authentiek klinkende, knap geformuleerde en haast nuchtere observaties, zoals in 'De geboorte': "Wat was ik klein en verstandig!/ Wat kon ik verbijsterend bijna niks,/ maar wat deed ik dat enorm."
In de groei van je lach   In de bundel In de groei van je lach wordt dichter Ruud Osborne uitvoerig bijgestaan door Annemie Berebrouck. Met soms spitsvondige collagetechnieken licht Berebrouckx de, voor het toch wel jonge publiek althans, soms moeilijk te begrijpen gedichten toe. Hier zijn de illustraties een stuk explicieter dan de tekst, die een en ander in vergezochte en maniëristische beelden wil vertellen. De verzen missen vaak ritme en vlotheid. Osborne speelt erg in op wat tieners bezighoudt. De toelichting op de cover liegt er niet om: "Je danst, je grient, je lacht, je rapt, je zapt, je bent verliefd, je wordt gepest, je pa begrijpt je niet, de harde schijf in je hoofd crasht..." Liever wat minder goed bedoeld, en wat beter en overtuigender gemaakt.
   Over het water en onder de maanDe Nederlandse dichter Leendert Witvliet is een meester in natuurbeschouwing op kindermaat. In zijn nieuwe bundel Over het water en onder de maan zijn het ook weer die gedichten die de grootste indruk maken. In 'Boerenzwaluwen in de avond', bijvoorbeeld, wordt de nostalgie om een voorbije zomer bijzonder klankrijk opgeroepen: "De zwaluwen vliegen uren om de schuren/ en hun dromen vol verlangen/ blijven in de bomen hangen" of in 'Onweersvogels': "en licht valt uit de bomen". In dit fraai uitgegeven boekje vertellen de zwartwittekeningen van Alexia Pnevmatikos een eigen intrigerend verhaal bij de gedichten. .Ze moeten op hun beurt 'gelezen' worden. De bundel is wat ongelijk van kwaliteit; de vrij anekdotische gedichten over een voorbije vakantie en het niemandsland tussen toen en nu klinken wat saai en gewoontjes. Net als in vorige verzamelingen, geeft Witvliet ook nu weer een mooie en eenvoudige poëtica mee: "Een gedicht is alleen/ voor zichzelf geschreven,/ pas als je het leest/ als nieuw en als bekend/ is het ineens voor jou." De evidentie zelve, maar goed geformuleerd voor jonge literatuurontdekkers.
Een rijm in mijn oor   Voor kinderen die net aan lezen toe zijn is er Een rijm in mijn oor van Riet Wille. Als steeds speelt Wille hier ook met klank, rijm en ritme. Dat wil weleens leuke en grappige versjes opleveren. Maar dit boekje moet het vooral hebben van de meesterlijke illustraties van Geert Vervaeke. In haar typische, hoogst originele, wat surrealistische stijl, waarbij tekeningen en collages van ouderwetse prenten op ruitjespapier worden gecombineerd, maakte zij er een feest voor het oog van. Steeds opnieuw valt er wat moois en verrassends te ontdekken.
Superguppie   De leukste, grappigste en meest hartveroverende bundel van de voorbije maanden is ongetwijfeld Superguppie van Edward van de Vendel. In eenenvijftig korte gedichtjes verkent een kleine ik-verteller met verbaasde verwondering zijn nabije omgeving. Van de Vendel slaagde er bijzonder goed in om de ontwapenende kinderlijke logica geloofwaardig , geestig én met veel gevoel over te brengen. Bovendien zitten de versjes erg goed in elkaar: ze klinken ritmisch en vrolijk springerig, ze kloppen als een bus en de beelden zijn verrassend en toegankelijk. Samen met de verteller bekijk je de wereld met nieuwe, frisse ogen en merk je hoe bijzonder het gewone kan zijn. 'Zomer' bijvoorbeeld: "Eerst was ik verbrand/ en toen ging ik vervellen./ Nu laat ik los van buiten./ Nu zit ik te pellen./ Ik leg mezelf naast me neer/ in duizend stukjes huis./ De zomer is een spelletje/ en ik puzzel me eruit." De mooie en verfrissende zwarte schaduwillustraties van Fleur van der Weel (de nieuwe Fiep Westendorp, lijkt ze wel) vullen een en ander perfect aan.

Annemie Leysen


Sine van Mol
Isabelle Vandenabeele (ill.)

Een vlekje wolf
De Eenhoorn, Wielsbeke, 48 p., € 10.
vanaf 10 jaar.


Greet Bilsen
Sabien Clement (ill.)

Terug naar huid
De Eenhoorn, Wielsbeke, 40 p., € 11,25.
vanaf 15 jaar.


Ruud Osborne
Annemie Berebrouckx (ill.)

In de groei van je lach
Afijn, Hasselt, 44 p., € 12,95.
vanaf 12 jaar.


Leendert Witvliet
Alexia Pnevmatikos (ill.)

Over het water en onder de maan
Querido, Amsterdam, 48 p., € 13,50.
vanaf 10 jaar.


Riet Wille
Geert Vervaeke (ill.)

Een rijm in mijn oor
De Eenhoorn, Wielsbeke, 26 p., € 12,50.
vanaf 3 jaar.


Edward van de Vendel
Fleur van der Weel (ill.)

Superguppie
Querido, Amsterdam, 64 p., € 10,95.
vanaf 6 jaar.

 

Terug Copyright ©  De  Morgen                     28 januari 2004.