Veel van hetzelfde

Zondag opent de jaarlijkse Jeugdboekenweek, met opnieuw een grote hoeveelheid activiteiten over heel Vlaanderen. Een boekenrally in de bibliotheken, literaire duo's die door Vlaanderen toeren, uitreikingen van literaire prijzen. En het gebruikelijke gelegenheidsboek, waarvan er nu twee zijn.

Ieder jaar verschijnt ter gelegenheid van de Jeugdboekenweek een geschenkboek. Bij aankoop van € 12,50 aan kinder- of jeugdboeken krijg je het er gratis bij. De Jeugdboekenweek is een organisatie van Stichting lezen, maar het geschenk is een initiatief van Boek.be, de organisatie die het boek in Vlaanderen promoot. Het geschenkboek is al jaren een discutabele uitgave: het wordt geschreven door een 'bij kinderen zeer geliefd jeugdschrijver', en dient om 'het lezen bij kinderen te promoten'.
   Nu is En toen kwam Linde van de populaire veelschrijfster Brigitte Minne niet slecht, maar ook niet goed. Te middelmatig om met voldoening te schenken, lijkt me.
   Het verhaal gaat over de ontluikende vriendschap tussen twee kinderen, Lowie en Linde. Linde is een Mongooltje dat de boel op stelten zet, maar evengoed tien keer meer liefde kan geven dan andere kinderen. Het verhaaltje is voorspelbaar, de figuren zijn nogal stereotiep. Lowies vader is een 'typische' kunstenaar: hij rookt als een Turk, slaapt niet, knoeit in een atelier met verf en penselen en is bang voor zijn opdrachtgever, de galeriehouder. Lowies moeder is pas gestorven, een gegeven dat Lowie kwetsbaar en labiel maakt, en het verhaal in een bij momenten nogal pathetisch daglicht plaatst. De terughoudendheid van Lowie ten opzichte van Lindes handicap slaat onwaarschijnlijk snel over in een warme vriendschap. Zij is het die het verdriet om zijn moeder in één klap kan relativeren en haar ziel met een symbolische daad naar de hemel laat opstijgen.
   Misschien wordt het tijd dat het Jeugdboekenweekgeschenk niet meer geschreven wordt door iemand die al talloze bekroningen van de Kinder- en Jeugdjury op zijn of haar naam heeft staan, maar door een nieuw, beloftevol talent. De boeken van 'bij kinderen zeer geliefde' jeugdauteurs vinden immers hun weg al. Een verrassend Jeugdboekenweekgeschenk van een onbekende schrijver kan dan een ontdekking zijn. Het kan de betreffende auteur flink op weg helpen en bij de kinderen iets nieuws introduceren. Het Jeugdboekenweekgeschenk moet lezen aanmoedigen, maar je krijgt het alleen als je al één of twee boeken voor je kinderen koopt. Buiten de boekhandel is het nergens verkrijgbaar. Als het dan toch bedoeld is voor kinderen die sowieso al lezen, geef hen dan eens wat anders dat wat ze gewoon zijn.
   Merkwaardig genoeg is er dit jaar nog een tweede speciale feestuitgave verschenen. Niet in opdracht van Boek.be, maar onder de hoede van organisator Stichting lezen. Het gaat over een paperbackversie van Het ongelooflijke liefdesverhaal van Heer Morf, een 'wonderbaarlijke circusromance' door Carll Cneut. Het wordt te koop aangeboden aan het kleuteronderwijs, in een pakket van 20. Het is het eerste boek dat Cneut, een van onze meest gelauwerde illustratoren, ook zelf schreef. En daar is een probleem. Het boek is een pareltje inzake illustraties, maar kan op het vlak van taal en verhaal niet bekoren. De parabel van de circushond die de eenzaamheid beu is en wanhopig op zoek gaat naar een vrouw, is, ondanks het thema, nauwelijks meeslepend of zelfs ontroerend. De pointe (heer Morf vindt de liefde in een vlo, die hem 'heerlijke kriebels' bezorgt) is ronduit flauw.
   Toch ligt bij Stichting lezen de klemtoon van het boekenfeest op 'goede kinderboeken, leesplezier en leesverdieping'. Een combinatie die niet uit de lucht gegrepen is. In de mooi uitgegeven fragmentenbundels voor lager en secundair onderwijs krijgt de leerkracht waardevolle tips en fragmenten uit goede, recente kinderboeken.
   Het geheel aan materialen voor leerkrachten en kinderen is traditiegetrouw erg mooi uitgegeven en met zorg samengesteld. De affiche is dit jaar niet van een onbekende, jonge illustrator zoals de laatste jaren het geval was, maar van Isabelle Vandenabeele. Ze gaf vorig jaar haar eerste boek uit bij Uitgeverij De Eenhoorn, Kind. Het affichebeeld van de Jeugdboekenweek is een prachtige, sobere houtsnede geworden in bruin en rood, het beeld van een lezend meisje met vlechtjes. Ze zit heel letterlijk verdiept in haar boek, terwijl een vogel over haar schouder meeleest en vlinders om haar heen fladderen. (Op de website http://www.jeugdboekenweek.be fladderen ze echt!)
   De Eenhoorn mag het Jeugdboekenweekgeschenk én Het ongelooflijke liefdesverhaal van Heer Morf op z'n naam schrijven. Bovendien zijn de illustraties in beide boeken van Carll Cneut. Voor een Vlaamse Jeugdboekenweek die het goede kinderboek in het algemeen wil toelichten gaat er wel erg veel aandacht naar dezelfde namen.

Belle Kuijken