Blauwe hazen, gele honden

Ik denk dat het de laatste weken druk toe moet zijn gegaan in uitgeverijen, drukkerijen, schrijfkamers en auteurshoofden, want er gaat geen dag voorbij of meneer of mevrouw de postbode bedenkt mij met een of ander versgebakken kinderboek, in alle formaten en gewichten. Een zwaargewicht alvast was en is en zal blijven Annie M.G.Schmidt, van wie Abeltje en De A van Abeltje nog maar eens in herdruk is verschenen, zodat een nieuwe generatie kennis kan maken met net geen driehonderd pagina's degelijkheid en plezierige verteldrift. Misschien moet elke aankomende kinderboeken- of jeugdboekenauteur wel bij wet verplicht worden om het hele oeuvre van Annie M.G.Schmidt te lezen en te doorgronden.
Ja, wie als kind of als volwassene het ongeluk heeft de eerste bladzijden van Abeltje en van De A van Abeltje te lezen, die legt de boeken niet meer weg vooraleer ze gelezen zijn.
Vaart, verrassingen, verteltechniek, verzinkunst, vlotheid, ze zijn er allemaal. Puntigheid van dialogen ook. En onderliggend het voortdurende optimisme van de schrijfster, zodat de tekst misschien niet zichtbaar, maar voelbaar blijft glimlachen.
Wie doet het haar na?
Sjoerd Kuyper wellicht, die rijmt en dicht en zo poëzie verricht. "Je leest het goed," staat er op de achterflap, "voor nog geen joet, koop je rijmen en rap waar je wat aan hep". Had ik er iets aan? Erg veel zelfs, want Sjoerd Kuypers Piemelgniep zit vol met lekker dravende vertelgedichten die niet slechts wat klankmuziek voortbrengen - vaak denken schrijvers van kindergedichten dat kinderen alleen maar oortjes hebben, inhoud en hersenen hoeven niet - maar ook rijk zijn aan voor kinderen relevante observaties en wijsheidjes. Het gedicht 'Verlangen' bijvoorbeeld. Met deze inzet:

Ik durf het haast niet te bekennen, maar ook ik ben nul geweest. Je begrijpt wel, toen ik één werd Was dat een geweldig feest. Ik was één, de buit leek binnen, En ik telde heel tevree Handjes, oortjes, oogjes, haartjes, En ik dacht: was ik maar twee. Ik werd twee. Ik kon al lopen! En al staan! Wat was ik groot! Ik kon al bij de fles jenever, Hoewel vader 't mij verbood.

En nog elf strofen meer die uiteraard op dezelfde grappig-ernstige toon de op- en neerwaartse evolutie van het verlangen in een kinder- en mensenleven verwoorden. Geen flauwekul of geëmmer.

Dan is er nog Halewijntje en de struikrovers, dat heel sterk begint, heel zwak verdergaat en heel matig eindigt, zodat de slotsom noch mossel noch vis is en de recensent bedroefd achterblijft. Want met het ideetje achter Halewijntje en de struikrovers valt iets te maken waarvan de slotsom mossel én vis is - en een enthousiaste recensent.
Auteur Jaap de Vries amuseert zich nogal eens door het verrassende tegendeel te schrijven van wat je van klassieke sprookjes verwacht. Over een heks die zou willen kunnen zingen maar die alleen maar kan toveren, wordt gezegd: "En dat was natuurlijk niks bijzonders." Verder schuift De Vries allerlei zinspelingen op de goede oude sprookjes in zijn verhaal naar binnen, zodat het op geknipoog gaat lijken, zo van 'heb-je-deze-gemerkt?'. Nog verder hanteert De Vries iets wat je efficiënte taal zou kunnen noemen, geen woord te veel, geen woord te krom, geen zin die niet iets toevoegt. En nog verder zijn er zijn grijs-zwart-witte tekeningen met of zonder lijstjes, waarvan je er sommige op groot formaat wel in kinderkamers zou willen zien hangen. En toch langdradigheid en oeverloosheid in het middendeel, waardoor een recensent bedroefd raakt, want wat alles had om helemaal te lukken, is maar half gelukt en half is de helft te weinig.
Naar aanleiding van de lectuur van Haas en Hond vraag ik mij af of kinderen een speciale band met de kleuren blauw en geel hebben, want alle hazen en honden in dit boek, alsook hun avonturen, zijn in deze twee kleuren te zien en te lezen. Een verhaal over vijandschap en vooroordelen tegenover de vreemde en het vreemde. Maar in dit boekje loopt het goed af en dat is meer dan je van de werkelijkheid zeggen kan.

Bert van Molle

Annie M.G.Schmidt, Thé Tjong-Khing, Abeltje en De A van Abeltje, Querido.
Sjoerd Kuyper, De Piemelgniep, Leopold.
Jaap de Vries, Halewijntje en de struikrovers, Querido.
Rotraut Susanne Berner, Haas en Hond, Querido.