Boekbespreking 4de leefgroep

Dokter Deter

Toon Tellegen - Illus.Gerda Dendooven - (Querido - 599 fr. - 9j.+)

Toon Tellegen zal waarschijnlijk de geschiedenis ingaan als de bedenker van filosofisch getinte dierenverhalen. Dat hij ook sporadisch verhalen maakt waarin mensen de hoofdrol spelen is misschien minder gekend, maar "Juffrouw Kachel" en "Mijn vader" zijn daar in elk geval sterke staaltjes van. Dat Tellegen niet alleen een schrijver, maar ook huisarts is, is dan weer een wetenswaardigheid voor de echte, harde kern van zijn lezers.
Vanuit die achtergrond schreef hij nu "Dokter Deter" (maakt iedereen beter!). In 40 korte verhaaltjes krijg je de lotgevallen van ene dokter Deter. Het is een merkwaardig soort arts, want voor elke kwaal weet hij een simpele oplossing: eens flink schudden, de koortszuiger op de rug zetten, oorontstekingen uit het oor rukken. De knecht van dokter Deter bergt al die ziektes netjes in dozen en zet ze ergens in de kelder. Soms gaat de dokter op verplaatsing, maar meestal staat het zwart van het volk voor zijn deur en kruipen de zieken langs kieren, ramen en deuren de dokterswoning binnen.
De zieken en hun genezingswijze zijn beschreven in typische Tellegen-stijl: schitterende, sprankelende taal, absurde humor, karikaturale overdrijvingen en een wereld vol "mensenwezens" die enerzijds herkenbaar, maar anderzijds o zo vreemd zijn. Genoeg gaat zelfs dit fraais vervelen. Bij de eerste hoofdstukken gniffel je nog flink wat af, maar algauw gaat dat over in een soort van gelaten berusting, een "deja-vue" -gevoel. Nieuwe Tellegen-lezers zullen zeker gecharmeerd worden door dit boek. Voor hen gaat misschien wel een nieuwe wereld open. De trouwe fans zullen echter met een wat leeg gevoel achterblijven.
De fraaie illustraties kunnen die leegte misschien wat opvullen, want het boek ziet er in elk geval héél mooi uit. Gerda Dendooven haar karikaturale stijl past als een handschoen om deze verhalen!

De wissewaswinkel

Frédéric Clément - (Querido - 699 fr. - 9j.+)

Dit schattige boekje is een pure brok nostalgie. Je ruikt het al vanop een afstand dat dit een speciaal boekje is. Door een gat in de gele kaft zie je een snoezig engeltje. De binnenkant van het boek staat vol met dergelijke afbeeldingen: oude gravures, fotootjes van allerlei bizarre voorwerpen en stukjes uit oude schilderijen. Ook de lay-out is opmerkelijk. De lettergrootte varieert van miniem tot flink groot en de woorden krioelen soms gewoon rond of door de afbeeldingen. De woorden zelf zijn nog het speciaalst. Deze taal kronkelt en rolt over je tong, ze rijmt en zingt en voor je het weet heeft ze je in haar ban. Het geheel lijkt wel wat op zo'n ouderwetse poëzie waarin hartsvriendinnen iets moois kleefden en er hun trouwste beloften in neerpenden. Eigenlijk is het boek een soort catalogus. De heer Ferdinand stelt zichzelf en zijn koopwaar voor aan Alice van de wissewaswinkel. Alice is handelaar in dromen en Ferdinand sprokkelt de vreemdste koopwaar bij elkaar: een vingerhoed die naait, een slingerhoed die draait, kikkerbillenbot, het topje van de neus van Pinokkio, Sneeuwwitjes lippenrood, de toverbol van Merlijn de tovenaar, wat Ferdinand te koop aanbied komt meestal wel bekend voor (voor wie zijn klassiekers kent), maar de fantasie van de schrijver laat het ding meestal een eigen leven leiden waardoor je prompt meedroomt in onbekende avonturen.
Bart Moeyaert heeft dit kleinood uit het Frans vertaald op een bijna magische manier. Hij goochelt met woorden als een echte meester, zonder aan de oorspronkelijke sfeer te raken! (bv. de titel "Magasin-Zinzin" werd "Wissewaswinkel"). Dit moet een ongelofelijke uitdaging zijn geweest en wat een voldoening als zoiets dan ook lukt!
Om te koesteren als een droom uit een lang vervlogen leven.

Misschien wel echt gebeurd - De 43 sprookjes en verhalen

Annie M.G.Schmidt - met tekeningen van 20 illustratoren - (Querido - 999 fr. - vanaf 8j.)

Een mooiere hommage aan deze grote dame kunnen Schmidt-fans zich niet dromen.
Annie koos zelf deze 43 verhalen en sprookjes uit haar enorme oeuvre. Doordat ze bijna blind was op het einde van haar leven liet ze zich voorlezen en met een genadeloze haal streepte ze heel wat verhalen weg, maar liet ons gelukkig deze 43 pareltjes over.
Ze zijn ondertussen zo vertrouwd en klassiek (op een paar uitzonderingen na) dat ik ze u niet meer hoef voor te stellen: Reus Borremans, De prinses met de gouden haren, Uit met mevrouw Knoops, De miesmuizers, De maarschalk die zijn oor te luisteren legde, Kroezebetje...
Schmidts verhalen worden bevolkt door reuzen, sprekende dieren, koningen en prinsessen, draken en heksen en alle andere fantastische wezens uit de ons gekende sprookjes en volksverhalen.
Toch weet Schmidt er altijd een Schmidtiaanse draai aan te geven, bijvoorbeeld door haar woordkeuze en Schmidt vindt ook regelmatig nieuwe woorden uit. Om het feest helemaal af te maken werd de bundel geïllustreerd door 20 illustratoren die reeds elk een Gouden Penseel gewonnen hebben: Dick Bruna, Harrie Geelen, Margriet Heymans, Wim Hofman, Jan Jutte, Joke van Leeuwen, Dieter Schubert, Thé Tjong-Khing, Max Velthuys om er maar een paar te vernoemen en Fiep Westendorp natuurlijk, want Schmidt en Westendorp waren een onafscheidelijke tandem.
Een bundel om onder je hoofdkussen te leggen en te koesteren.